ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ

Πέμπτη 05 Δεκεμβρίου 2024

ΟΜΙΛΙΑ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ, κ. Γ. ΡΑΓΚΟΥΣΗ, ΣΕ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΟΠΕΚ ΜΕ ΤΙΤΛΟ “ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΝΑ ΝΕΟ ΕΚΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ”

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ
ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ

ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ
τηλ 210-3393537
fax 210-3393530 210-3636429
e-mail: press¬¬_office_ypes@ ypes.gov. gr

ΑΘΗΝΑ, 10 Δεκεμβρίου 2009

Ομιλία Υπουργού Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης σε εκδήλωση του ΟΠΕΚ με τίτλο "Αναζητώντας τις κατευθύνσεις για ένα νέο εκλογικό σύστημα"

Κυρίες και κύριοι,

Αποτελεί κοινή διαπίστωση, θα έλεγα κοινό τόπο, ότι βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια πολύπλευρη κρίση.
Η κρίση αυτή είναι κρίση οικονομική, κοινωνική, είναι κρίση αξιών αλλά πρωτίστως είναι, κρίση του πολιτικού συστήματος.
Είναι σε όλους σας γνωστός ο προβληματισμός της κυριολεκτικής αποσταθεροποίησης της εμπιστοσύνης των πολιτών στους αντιπροσωπευτικούς θεσμούς: στα κόμματα και τους βουλευτές, στην ίδια τη Βουλή.
Και όσο και αν καθοριστικό παράγοντα στην εξέλιξη αυτή έχουν αποτελέσει προσωπικές συμπεριφορές ή φαινόμενα παθογένειας τα τελευταία 5 χρόνια, είναι πλέον σε όλους προφανές ότι η ρίζα του προβλήματος είναι δομική, είναι διαρθρωτική.

Οφείλουμε λοιπόν να αναζητήσουμε που βρίσκεται η μήτρα του προβλήματος.
1. Βρίσκεται στη σχέση του πολιτικού συστήματος, της πολιτικής με τον πολίτη, στις πελατειακές σχέσεις ; Προφανώς ναι.
Γι’ αυτό η πρώτη μας απόφαση ως κυβέρνηση ήταν να τελειώνουμε οριστικά με το πιο μαύρο κεφάλαιο των πελατειακών σχέσεων, τις προσλήψεις στο Δημόσιο γι’ αυτό και τραβήξαμε την κόκκινη γραμμή την ίδια τη βραδιά των εκλογών και είπαμε ότι ούτε ένας δεν θα προσληφθεί πλέον στο δημόσιο παρά μόνο μετά την καθολική υπαγωγή των προσλήψεων στον πλήρη έλεγχο του ΑΣΕΠ.
Αλλά δεν είναι μόνο αυτό.

2. Είναι το πρόβλημα της αδιαφάνειας που έχει οδηγήσει στην κρίση αυτή; Προφανώς ναι.
Γι’ αυτό με την νομοθετική πρωτοβουλία που παρουσιάσαμε την προηγούμενη εβδομάδα δημιουργούμε ένα πρωτόγνωρο περιβάλλον απόλυτης διαφάνειας στη διαχείριση του δημοσίου χρήματος.
Μέσω της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, με την υποχρεωτική δημοσιοποίηση στο διαδίκτυο κάθε απόφασης, κάθε πράξης οποιουδήποτε ασκεί δημόσια εξουσία. Κάθε ευρώ από τα χρήματα του φορολογούμενου, κάθε απόφαση που επηρεάζει τη ζωή των πολιτών θα είναι ορατή στη δημόσια κριτική.
Λογοδοσία σε πραγματικό χρόνο – αυτό θεσπίζουμε στην πραγματικότητα.

Στην ίδια κατεύθυνση με τις προσλήψεις και τη διαφάνεια είναι και το πλαίσιο μας για την Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Διοίκησης. Μια φράση γι’ αυτό, εντός παρένθεσης. Γιατί μιλάμε για Αρχιτεκτονική? Γιατί, αντί αποσπασματικών επιλογών, προετοιμάζουμε ένα σχέδιο με εσωτερική συνέπεια και συνοχή. Αρχιτεκτονική, γιατί δίνουμε σαφή προσανατολισμό. Πολιτικό, θεσμικό, αυτοδιοικητικό, αποκεντρωτικό. Γιατί αρχιτεκτονική σημαίνει ακόμα εσωτερικοί κανόνες λειτουργίας, προσβασιμότητας, διαφάνειας, σχέσης με το περιβάλλον, σχέσης με τον πολίτη. Αρχιτεκτονική, γιατί φιλοδοξία μας είναι, μαζί με τον κόσμο αυτοδιοίκησης, να βάλουμε νέα θεμέλια, ηθικά, πολιτικά, οικονομικά πολιτιστικά στους αυτοδιοικητικούς θεσμούς. Που άδικα πολλές φορές και αυτοί πλήττονται στη συνείδηση του κόσμου.

Αρκούν αυτά για να δώσουν απάντηση στην κρίση αξιοπιστίας του πολιτικού συστήματος;
Όλοι έχουμε συνειδητοποιήσει ότι η αφετηρία του προβλήματος δεν βρίσκεται μόνο στην άσκηση της εξουσίας -εκεί που εκδηλώνεται το πρόβλημα.
Η αφετηρία βρίσκεται στον τρόπο με τον οποίο η βούληση του λαού μετασχηματίζεται σε πολιτική εξουσία. Διότι στα αλήθεια δεν είναι μόνο κρίση αξιοπιστίας αυτή που βιώνουμε. Είναι και κρίση αντιπροσώπευσης.
Είμαστε αντιμέτωποι με κάτι χειρότερο, με κάτι πολύ πιο επικίνδυνο.
Με τη διάχυτη καχυποψία, θα έλεγα με την κρίση των θεσμών αντιπροσώπευσης.
Γι’ αυτό, το μείζον, το κρίσιμο, το αποφασιστικό ερώτημα είναι το διακύβευμα της πολιτικής αυτονομίας.

Κυρίες και κύριοι,
όταν αίσθηση μεγάλου τμήματος των πολιτών, όταν υποψία της κοινωνίας είναι ότι το πολιτικό σύστημα δεν είναι αυτόνομο, όταν πλανάται από πάνω μας, επί δικαίων και αδίκων, η μομφή της εξάρτησης, τότε πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι έχει φτάσει η ώρα μηδέν για το πολιτικό μας σύστημα. Το μήνυμα της αποχής των ευρωεκλογών, της καταγραφόμενης σε κάθε μέτρηση μείωσης της εμπιστοσύνης των πολιτών στους πολιτικούς θεσμούς, δεν δικαιούμαστε πλέον να το αγνοούμε.
Είτε θα πάρουμε επιτέλους τις αυτονόητες, επείγουσες αποφάσεις ή θα παραμείνουμε οι άβουλοι διαχειριστές της πολιτικής παρακμής της μεταπολίτευσης.

Κυρίες και κύριοι,
η εντολή του ελληνικού λαού την 4η Οκτωβρίου στον Γ. Παπανδρέου και στο Πασοκ δεν ήταν μόνο σαφής. Ήταν βροντερή και εναγώνια. Ο λαός μας είπε ότι ήρθε η ώρα των μεγάλων αποφάσεων.
Και εμείς έχουμε την πολιτική δέσμευση, έχουμε το ιστορικό καθήκον, έχουμε πάνω από όλα το ηθικό χρέος να το κάνουμε πράξη.

Και είναι σαφές σε όλους μας ότι το κομβικό σημείο στο οποίο ρυθμίζεται η σχέση του πολιτικού συστήματος με τη κοινωνία και τον πολίτη από τη μια, αλλά και με την αγορά και τα οικονομικά συμφέροντα από την άλλη, είναι το εκλογικό σύστημα.

Έχουμε βέβαια πλήρη επίγνωση ότι δεν αλλάζει ο ρους της ιστορίας μόνο με την αλλαγή του εκλογικού συστήματος.
Αλλά γνωρίζουμε όλοι μας, και το γνωρίζουμε καλά, ότι στην πραγματικότητα τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει χωρίς αλλαγή του εκλογικού νόμου.

Κυρίες και κύριοι,
η συζήτηση που κάνουμε σήμερα για το εκλογικό σύστημα έχει τρία χαρακτηριστικά που την καθιστούν μοναδική, πρωτόγνωρη, σε μια χώρα πρωταθλήτρια στην Ευρώπη στις αλλαγές εκλογικών νόμων.
Ποια είναι αυτά τα τρία χαρακτηριστικά:

Πρώτο και κρισιμότερο: για πρώτη φορά η συζήτηση για τον εκλογικό νόμο δεν αφορά στο ζήτημα της διευκόλυνσης ή μη του σχηματισμού κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Για πρώτη φορά δεν συζητάμε για το πώς θα διευκολύνουμε το ένα κόμμα ή το πώς θα δυσκολέψουμε το άλλο.
Έως τώρα, όπως γνωρίζετε, η συζήτηση για τον εκλογικό νόμο ήταν μια συζήτηση για την αυτοδυναμία, μια συζήτηση για την εκπροσώπηση των μεγάλων ή μικρών κομμάτων.
Για πρώτη φορά η συζήτηση που κάνουμε δεν αφορά το ζήτημα αυτό. Έχουμε ένα κεκτημένο στη χώρα μας, ένα κεκτημένο αναλογικότητας, το οποίο και τη δυνατότητα σταθερών κυβερνήσεων δεν απαγορεύει και την πλουραλιστική σύνθεση της Βουλής επιτρέπει.
Η αλλαγή την οποία προτείνουμε έχει άλλη αφετηρία και άλλη στόχευση. Στρέφεται στη ρίζα του προβλήματος, στο μείζον πρόβλημα της πολιτικής αυτονομίας.

Το δεύτερο, θα μου επιτρέψετε να τονίσω, πρωτόγνωρο γεγονός έγκειται στο ότι για πρώτη φορά η εκδήλωση της πρωτοβουλίας για αλλαγή του εκλογικού νόμου δεν γίνεται μετεκλογικά, αυθαίρετα και αιφνιδιαστικά.
Το ΠΑΣΟΚ, όπως όλοι γνωρίζετε, συγκρότησε και εξειδίκευσε την πρότασή του και την παρουσίασε δημόσια, πάρα πολύ έγκαιρα.
Θυμίζω γιατί έχει αξία να το έχουμε όλοι στο νου μας:

– Την πρότασή μας για ένα μεικτό εκλογικό σύστημα, μια προσαρμογή του λεγόμενου γερμανικού μοντέλου την καταθέσαμε ήδη το 2006. Τότε, όταν η Νέα Δημοκρατία πρότεινε την αύξηση των εδρών επικρατείας, το Πασοκ, σύσσωμη η κοινοβουλευτική του ομάδα, απάντησε: Δεν είναι εκεί το πρόβλημα, το πρόβλημα είναι η διασφάλιση της πολιτικής αυτονομίας, είναι η αναζωογόνηση της αντιπροσώπευσης και η πρόταση μας είναι να πάμε σε ένα μεικτό γερμανικού τύπου εκλογικό σύστημα.
– Η πρόταση αυτή στη συνέχεια ψηφίστηκε ομόφωνα στο προγραμματικό μας συνέδριο και εντάθηκε στο κυβερνητικό μας πρόγραμμα
– Μετά τις εκλογές του 2007 και συγκεκριμένα στις 7 Ιανουαρίου του 2008 το Πασοκ, έκανε ακόμα ένα βήμα και κατέθεσε διεξοδικά επεξεργασμένη την εξειδίκευση της πρότασης του, το πλαίσιο δηλαδή το οποίο θέσαμε υπό την κρίση του ελληνικού λαού στις εκλογές της 10ης Οκτωβρίου.
?ρα, για πρώτη φορά, μια πολιτική πρόταση για τον εκλογικό νόμο θεμελιώνεται σε συγκεκριμένη προεκλογική δέσμευση. Η οποία, όπως γνωρίζετε αποτελεί αντικείμενο επιστημονικής επεξεργασίας από μια Επιτροπή υψηλότατου επιπέδου.

Υπάρχει ένα τρίτο χαρακτηριστικό. Ακριβώς επειδή η πρόταση αυτή δεν σχετίζεται με την εξασφάλιση ενός πλεονεκτήματος στο ένα ή στο άλλο κόμμα, δεν επιχειρεί να μεταβάλλει τους πολιτικούς συσχετισμούς, δεν σχετίζεται με την επιδίωξη ή την αποτροπή πλειοψηφιών, έχει πέραν του Πασοκ, όπως όλοι γνωρίζετε, μια ευρύτερη αποδοχή, πχ. έχει ρητά υποστηριχθεί από κορυφαία στελέχη της ΝΔ.

Κυρίες και κύριοι,
ποια είναι η ουσία αυτού του μεικτού εκλογικού συστήματος που προτείνουμε, το οποίο συνδυάζει μονοεδρικές με ευρείες πολυεδρικές περιφέρειες?
Θεμέλιο της είναι η αυτονόητη πολιτική πραγματικότητα, αυτή που αποτελεί καθημερινό βίωμα για κάθε πολίτη αλλά και για κάθε πολιτικό:
σε μια μονοεδρική περιφέρεια η σχέση του πολιτικού με τον πολίτη είναι η αμεσότερη δυνατή, η αντιπροσώπευση πιο άμεση, πιο γνήσια.
Η διαρκής σχέση λογοδοσίας του πολιτικού αντιπροσώπου με τον αντιπροσωπευόμενο πολίτη απτή και καθημερινή πραγματικότητα. Ήδη στις λίγες μονοεδρικές που έχουμε, ο κόσμος ξέρει ότι έχει το βουλευτή Του. Με τη μονοεδρική λοιπόν δίνουμε την καλύτερη απάντηση στην κρίση αντιπροσώπευσης. Και είναι αυτός ο λόγος που πολλές χώρες, με διαφορετικά συστήματα – η Βρετανία, η Γαλλία, η Γερμανία, βασίζονται στη μονοεδρική περιφέρεια.

Αλλά δεν κάνουμε μόνο αυτό.
Αυτό που πρωτίστως εξασφαλίζουμε, είναι ότι δίνουμε ένα αποφασιστικό χτύπημα στην ανάγκη διαμεσολάβησης μεταξύ πολιτικού και πολίτη, στο ρόλο τελικά του πολιτικού χρήματος.
Σε μια μονοεδρική ο πολιτικός έχει δυνατότητα αμεσότερης επικοινωνίας. Μπορεί να τα χρησιμοποιεί αλλά δεν εξαρτάται πια ο πολιτικός από τη διαμεσολάβηση είτε των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, είτε άλλων μηχανισμών.
Κανένας δεν θα μπορεί πια να ισχυριστεί, δίκαια ή άδικα, ότι κάποιος εκλέγεται από «τα μέσα».
Κανένας δεν θα αποκτά αποφασιστικό πολιτικό πλεονέκτημα μέσω μιας πολυδάπανης προεκλογικής εκστρατείας και θα εκτίθεται στην καχυποψία εξαρτήσεων.

Διότι, κυρίες και κύριοι συνάδερφοι, αγαπητές κυρίες και κύριοι, η απάντηση στο μαύρο πολιτικό χρήμα, η πιο ριζική, η πιο μόνιμη, είναι να διασφαλίσουμε ότι το οικονομικό πλεονέκτημα να μην αποτελεί αποφασιστικό παράγοντα εκλογής.
Και αυτό μπορεί να συμβεί σε μια όσο το δυνατόν μικρότερη εκλογική περιφέρεια, όπου το κόστος μειώνεται δραματικά.
Βεβαίως δεν μας αρκούνε οι μονοεδρικές, διότι πρέπει να εξασφαλίσουμε την αναλογική εκπροσώπηση όλων των κομμάτων, όπως συμβαίνει και σήμερα.
Γι’ αυτό στις πολυεδρικές περιφέρειες θα παίρνουν τις έδρες που δικαιούνται, ώστε να εξασφαλίζεται, όπως συμβαίνει και τώρα, η εκπροσώπηση τους στη Βουλή.
Το τονίζω για άλλη μια φορά διότι αντιλαμβάνομαι ότι σε πολλούς δεν έχει καταστεί σαφές: και με το νέο εκλογικό σύστημα τα κόμματα θα έπαιρναν όσες έδρες έχουν και σήμερα. Τίποτα δεν αλλάζει σ αυτό. Κανένα δεν θίγεται κανένα δεν πριμοδοτείται.

Να αποσαφηνίσω και κάτι για να μην υπάρχει καμιά παρανόηση. Δεν πάμε σε μια άκριτη μεταφορά ενός ξένου συστήματος. Αξιοποιούμε τη διεθνή εμπειρία για να αντιμετωπίσουμε το ελληνικό πρόβλημα, τις προκλήσεις που εμείς σήμερα έχουμε μπροστά μας.

Με το σύστημα αυτό, είναι προφανές ότι δίνουμε αποφασιστικό χτύπημα στο μαύρο πολιτικό χρήμα. Και πάνω από όλα αναβαθμίζουμε το ρόλο του βουλευτή. Λένε πολλοί. Μα ο βουλευτής σε μια μονοεδρική δεν υποβαθμίζεται, δεν θα είναι λιγότερο ισχυρός? Το αντίθετο. Γιατί η πραγματική ισχύς του θεμελιώνεται στην αδιαμεσολάβητη σχέση του με τους πολίτες. Στην απαλλαγή του από την καχυποψία εξαρτήσεων. Στην αποκατάσταση της αξιοπιστίας του στα μάτια των εκλογέων, που τις περισσότερες φορές άδικα, αλλά δυστυχώς εύλογα, τίθεται υπο αμφισβήτηση.

Κυρίες και κύριοι,
είναι σε όλους προφανές ότι μια τέτοια αλλαγή του εκλογικού συστήματος θα είναι μια μόνιμου χαρακτήρα διαρθρωτική αλλαγή.
Όπως είπα στην αρχή, έχουμε πλήρη επίγνωση ότι δεν θα μας λύσει όλα τα προβλήματα.
Έχουμε δεσμευθεί άλλωστε -και θα προχωρήσουμε άμεσα σ αυτό – σε ένα νέο νόμο για τα οικονομικά των κομμάτων. Με τις αυστηρότερες διεθνείς προδιαγραφές, πλήρη ονομαστικοποίηση των εσόδων, καθολική διεκπεραίωση μέσω τραπεζών.
Ούτε αυτό αρκεί.
Θα προχωρήσουμε και στην ανασύνθεση της αρμόδιας επιτροπής ελέγχου της Βουλής, ώστε να είναι πλέον πλειοψηφία τα μέλη που δεν είναι βουλευτές. Και αυτό έως τη συνταγματική αναθεώρηση με την οποία έχουμε δεσμευθεί ότι θα αναθέσουμε σε Ανεξάρτητη Αρχή τον έλεγχο των οικονομικών των κομμάτων και των βουλευτών όπως και των πόθεν έσχες.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

ο νέος εκλογικός νόμος έχουμε την πεποίθηση ότι θα είναι μια νέα αφετηρία. θα δώσει στο πολιτικό μας σύστημα την ευκαιρία να ανακτήσει την αξιοπιστία του. Και ταυτόχρονα θα θέσει τα κόμματα σε μια νέα τροχιά ενίσχυσης και εμπέδωσης της εσωκομματικής δημοκρατίας.
Είναι διαπίστωση όλων ότι η εσωκομματική δημοκρατία είναι κλειδί για την δημοκρατική λειτουργία των θεσμών.
Όπως γνωρίζετε, η καινοτομία του ΠΑΣΟΚ για άμεση εκλογή του Προέδρου από τη βάση δεν δημιούργησε μόνο ένα δημοκρατικό κεκτημένο για το κίνημα μας. Όπως είχαμε προβλέψει, δημιούργησε ένα νέο κεκτημένο για τη δημοκρατική λειτουργία των κομμάτων συνολικά. Όλοι διαπίστωσαν πόσο αυτονόητη έγινε η υιοθέτηση του και από τη ΝΔ.
Το ίδιο θα συμβεί και με την ανάδειξη των υποψηφίων βουλευτών, ιδίως στο νέο περιβάλλον που θα δημιουργήσει ο νέος εκλογικός νόμος.
Γιατί δεν είναι δυνατόν να αποτραπεί η δημοκρατική ανάδειξη των υποψηφίων μέσα από δημοκρατικές διαδικασίες. Όποιος φανταστεί ότι μπορεί να αποκλείσει πλέον τους πολίτες από αυτές τις αποφάσεις είναι καταδικασμένος να αποτύχει.
Αυτή είναι εμπειρία και γι’ αυτό είναι βέβαιο ότι ο νέος εκλογικός νόμος θα οδηγήσει στην επιτάχυνση του περαιτέρω εκδημοκρατισμού της εσωκομματικής λειτουργίας. Δεν είναι στις προθέσεις του Πρωθυπουργού και της Κυβέρνησης και δεν θα είναι στις προβλέψεις του νέου νόμου, το παραμικρό που να οδηγεί σε αυτό που ονομάζεται αρχηγικό κόμμα.
Μια φράση γι αυτό. Η ανάδειξη υποψηφίων είναι και σήμερα τεράστιο πρόβλημα. Όχι μόνο στην Ελλάδα, παντού. Σε ένα σύστημα όμως μονοεδρικών η ευνοιοκρατική επιλογή, η μη αξιοκρατική επιλογή τιμωρείται. Κοστίζει άμεσα πολιτικά. Η λεγόμενη ‘μηχανική’ του συστήματος κάθε άλλο από αυθαίρετες επιλογές ευνοεί. Μην έχετε καμία αμφιβολία γι’ αυτό. Ποιος θα διανοηθεί, όταν διακυβεύεται να χαθεί μια μονοεδρική, να τοποθετήσει αδύναμο υποψήφιο;

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

κλείνοντας θα ήθελα να σας τονίσω, ότι όλες μας οι θεσμικές πρωτοβουλίες υπακούουν σε μια κοινή λογική.
Καμία μα καμία κομματική σκοπιμότητα, άμεση ή έμμεση, δεν υποκρύπτεται.
Αντίθετα, τόσο οι προσλήψεις, όσο και ο νόμος για τη διαφάνεια στο διαδίκτυο, ο εκλογικός νόμος αλλά και με η μεγάλη παρέμβαση που προετοιμάζουμε για τη Νέα Αρχιτεκτονική της διοίκησης και της αυτοδιοίκησης, όλες αυτές οι θεσμικές πρωτοβουλίες συναντώνται σε μια κοινή συνισταμένη. Στην θεμελίωση, στην εμπέδωση, στη θωράκιση ενός πλέγματος αξιών που μπορεί να οδηγήσει την κοινωνία μας έξω από την πολύπλευρη κρίση που αντιμετωπίζει.

Καταλήγω. Τώρα, χωρίς καμιά άλλη καθυστέρηση, είναι η ώρα των αποφάσεων. Κανένας μα κανένας δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι κάτι θα αλλάξει προς το καλύτερο, ότι θα βγούμε από το αδιέξοδο, αν δεν πάρουμε τώρα αποφάσεις . Αποφάσεις για:
Να φέρουμε τον πολίτη στο επίκεντρο να ενισχύσουμε τις δυνατότητες του.
Να εξασφαλίσουμε πάνω από όλα την αυτονομία του πολιτικού συστήματος.
Και, επιτρέψτε μου να προσθέσω, την ανεξαρτησία των βουλευτών, απέναντι σε συμφέροντα και την απαλλαγή τους από την πίεση των πελατειακών σχέσεων, την ενίσχυση τελικά του ρόλου και του κύρους τους.
Να βάλουμε έτσι τα νέα θεμέλια για ένα πολιτικό σύστημα διαφάνειας και λογοδοσίας.

Είναι πεποίθηση μας ότι μόνο έτσι θα μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στις μεγάλες δυσκολίες αλλά και μεγάλες προκλήσεις που έχει μπροστά της η πατρίδα μας.
Δεν έχουμε δικαίωμα να αδρανήσουμε, δεν έχουμε δικαίωμα να μην τολμήσουμε.

Θα το κάνουμε, πάντα ανοιχτοί στις προτάσεις όλων σας, ειλικρινά έτοιμοι να δεχτούμε κάθε βελτίωση που θα προκύψει από τη δημόσια διαβούλευση, με τη βεβαιότητα ότι τέτοιες πρωτοβουλίες έχουν ανάγκη ευρύτερης στήριξης και συναίνεσης.
Από την πλευρά μας θα κάνουμε τα πάντα να την εξασφαλίσουμε.
Αλλά είναι η ώρα που όλοι μας θα αναλάβουμε τις ιστορικές μας ευθύνες.