ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ

Ομιλία Υφυπουργού Εσωτερικών στην Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Ισότητας, Νεολαίας και Δικαιωμάτων του Ανθρώπου της Βουλής με θέμα «Ισότητα των φύλων στον ελεύθερο χρόνο- Ενασχόληση με συνδικαλισμό, πολιτισμό, αθλητισμό»

Αξιότιμη κ. Πρόεδρε και μέλη της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Ισότητας, Νεολαίας και Δικαιωμάτων του Ανθρώπου της Βουλής των Ελλήνων,  
Αξιότιμες κ. Υπουργέ και κ. Υφυπουργέ,

Αξιότιμες κυρίες καθηγήτριες, 
Κυρίες και κύριοι βουλευτές,
Φίλες και φίλοι.

 Το Υπουργείο Εσωτερικών είναι αρμόδιο για τον σχεδιασμό πολιτικών, για την νομοθέτηση και την υλοποίηση πολιτικών ισότητας των Φύλων στην χώρα μας. Η παρούσα Κυβέρνηση μάλιστα, με απόφαση του Πρωθυπουργού κ. Αλέξη Τσίπρα και στη συνέχεια του Υπουργού Εσωτερικών κ. Αλέξη Χαρίτση, είναι η πρώτη στην ιστορία που αναβάθμισε τα θέματα Ισότητας Φύλων ορίζοντας αρμόδια Υφυπουργό γι’ αυτά, θέση την οποία υπηρετώ από τον Σεπτέμβριο του 2018. Ασφαλώς, οι πολιτικές αυτές εξειδικεύονται και δημιουργούνται τεχνοκρατικά από τους δύο εποπτευόμενους οργανισμούς του Υπουργείου Εσωτερικών, δηλαδή την Γενική Γραμματεία Ισότητας Φύλων με επικεφαλής την Γενική Γραμματέα κ. Φωτεινή Κούβελα και το Κέντρο Έρευνας Ισότητας Φύλων με επικεφαλής την Πρόεδρο κ. Ειρήνη Αγαθοπούλου. Εκεί εργάζονται εξειδικευμένα, άρτια επιστημονικά καταρτισμένα στελέχη. 

Οι πολιτικές αυτές στοχεύουν στην υπέρβαση των διακρίσεων μεταξύ ανδρών και γυναικών σε ένα μεγάλο φάσμα της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής ζωής, διακρίσεις που προέρχονται και αναπαράγουν το έμφυλο σύστημα καταμερισμού εργασίας μέσα στην οικογένεια.

Ειδικότερα οι ανισότητες μεταξύ ανδρών και γυναικών που αφορούν στην κατανομή του ελεύθερου χρόνου, όπως αυτές αποτυπώνονται και στους δείκτες του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Ισότητας των Φύλων γίνονται αντιληπτές ως απόρροια της απόδοσης στη γυναίκα των ευθυνών της φροντίδας των παιδιών και των οικογενειακών εργασιών, ακόμα και όταν αυτή εργάζεται. 

Είναι γεγονός ότι παρά την υιοθέτηση από τα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης μίας σειράς πολιτικών και μέτρων για την ισότητα των φύλων, οι γυναίκες παραμένουν μέχρι σήμερα οι κύριες υπεύθυνες για τη φροντίδα των παιδιών και των ηλικιωμένων. Όπως επεσήμανε η Έκθεση του EIGE το 2013 οι γυναίκες 25 μέχρι 44 ετών, σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, αφιερώνουν τρεις φορές περισσότερο χρόνο στην ανατροφή των παιδιών από τους άνδρες. 

Τα δεδομένα αυτά επιβεβαιώνονται στην περίπτωση της Ελλάδας, όπου σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη το 2016 από το Κέντρο Μελετών Οικογενειακού Προγραμματισμού (ΚΜΟΠ), ο μέσος όρος των ωρών που αφιερώνει μία γυναίκα στην φροντίδα των παιδιών (3,2 ώρες) είναι σημαντικά μεγαλύτερος από εκείνον που αφιερώνει ο σύζυγος ή σύντροφος (1,8 ώρες). Σε αντίστοιχα επίπεδα κινείται και ο αριθμός των ωρών που αφιερώνεται στις οικογενειακές υποχρεώσεις: 2,8 ώρες ημερησίως για τις γυναίκες και 1,1 ώρες για τους άνδρες.

Αντιλαμβανόμαστε επομένως ότι η ανάγκη εξισορρόπησης της επαγγελματικής, προσωπικής και οικογενειακής ζωής των γυναικών συνεχίζει να αποτελεί μια ευρωπαϊκή και εθνική πρόκληση. Όμως η πρόκληση αυτή δεν αφορά μόνο τη διευκόλυνση των γυναικών μέσω μέτρων κοινωνικής πολιτικής, γιατί αυτό θα αναπαρήγαγε τον ρόλο των γυναικών ως υπεύθυνων φροντιστριών των παιδιών και του νοικοκυριού. Θεωρώ ότι απαιτεί ένα συνδυασμό μέτρων για την μεταβολή των κοινωνικών προτύπων του φύλου και των στερεοτυπικών αντιλήψεων που το συνοδεύουν τα οποία θα οδηγήσουν στην ισότιμη ανάληψη  της ευθύνης των παιδιών και του νοικοκυριού. 

Αυτό λοιπόν είναι και το πνεύμα που διαπνέει το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα των Φύλων 2016 – 2020, το οποίο προωθεί κατά την τελευταία τετραετία ως κεντρική της πολιτική αυτή η Κυβέρνηση, διαδοχικά η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εσωτερικών την οποία εκπροσωπώ και οι εποπτευόμενοι οργανισμοί του, η Γενική Γραμματεία Ισότητας Φύλων και το Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας. 

Διαρθρώνεται στους εξής έξι άξονες προτεραιότητας:

• Κοινωνική Ένταξη και ισότιμη μεταχείριση γυναικών που υφίστανται πολλαπλές διακρίσεις

• Έμφυλη βία 

• Αγορά εργασίας και εναρμόνιση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής 

• Εκπαίδευση, κατάρτιση, πολιτισμός, αθλητισμός και μέσα μαζικής ενημέρωσης

• Υγεία 

• Κέντρα λήψης αποφάσεων. 

Στο σύνολό του το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα των Φύλων διαπνέεται από την αλλαγή παραδείγματος και την άρση της έμφυλης κατανομής ρόλων και στερεοτύπων, άρα και της αύξησης της απελευθέρωσης χρόνου για γυναίκες. Σε διακριτό άξονα προτεραιότητας, μαζί με την εκπαίδευση εντάσσονται τα θέματα πολιτισμού και αθλητισμού, δηλώνοντας την εστίαση της Γενικής Γραμματείας Ισότητας Φύλων στην ενίσχυση και ενδυνάμωση των γυναικών στην πολιτισμική και πολιτιστική παραγωγή και την προώθηση της ισότητας στον αθλητισμό. 

Ταυτόχρονα, στον άξονα «Αγορά Εργασίας» ενσωματώνονται όλες οι προτάσεις για ζητήματα εναρμόνισης οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής, με ιδιαίτερη όμως έμφαση στην ενίσχυση του ρόλου των ανδρών στην ανατροφή των παιδιών. Τέλος, στον άξονα που αφορά στη θέση των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων εντάσσεται η ενίσχυση της ενασχόλησής τους με τον συνδικαλισμό.

Αναλυτική παρουσίαση των εγκεκριμένων από το Υπουργείο Εσωτερικών πρωτοβουλιών, των προτάσεων και των συνεργειών της Γενικής Γραμματείας Ισότητας Φύλων στα τρια αυτά πεδία θα ακολουθήσει από την κα Κατερίνα Λουκίδου, στελέχους της ΓΓΙΦ.

Κυρία Πρόεδρε, 

είναι σήμερα μία πολύ σημαντική ευκαιρία αυτή που μου δίνετε να μιλήσω στην Επιτροπή σας, αφού σε λίγες ημέρες θα εισαχθεί για να ψηφιστεί, για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια ένα ολοκληρωμένο Νομοσχέδιο που διαλαμβάνει ολιστικά τα θέματα της Ισότητας των Φύλων, μέρος του οποίου είναι και τα θέματα τα οποία συζητάμε σήμερα στην επιτροπή. 

Πρόκειται για νομοθετική πρωτοβουλία της Κυβέρνησης και του Υπουργείου Εσωτερικών ακριβώς στο πνεύμα της ανατροπής των υφιστάμενων προτύπων και στερεοτύπων και του έμφυλου καταμερισμού εργασίας στην οικογένεια. Αποσκοπεί στην ενσωμάτωση της αρχής της ισότητας των φύλων και της διάστασης του φύλου στη νομοθεσία και τις δημόσιες πολιτικές, αλλά και στις σχέσεις μεταξύ ιδιωτών στην απασχόληση και την κοινωνία ευρύτερα, δημόσια όπως και στον ιδιωτικό βίο. 

Ιδιαίτερη μνεία στο νομοσχέδιο γίνεται στην εναρμόνιση ιδιωτικής, οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής  με στόχο την ισόρροπη ανάληψη των οικογενειακών ευθυνών από τους συζύγους ή συντρόφους. Επίσης, προβλέπει την υποχρεωτική λειτουργία Δημοτικών και Περιφερειακών Επιτροπών Ισότητας Φύλων σε ένα νέο ουσιαστικό πλαίσιο, ώστε οι πολιτικές και τα θέματα, όπως αυτά που συζητούμε σήμερα, να φθάνουν και να υλοποιούνται, μέσω σχετικών προγραμμάτων που εκπονούμε, στην κοινωνία. 

Θα έχουμε ασφαλώς την ευκαιρία να πούμε περισσότερα εδώ στην Βουλή τις επόμενες ημέρες στη βάση της επεξεργασίας στις Επιτροπές και την Ολομέλεια. Αν και με πολλές και πολλούς τα έχουμε πει ήδη σε ειδικές ενημερωτικές συναντήσεις που κάνω τους τελευταίους δύο μήνες για την προώθηση του Νομοσχεδίου στην Αθήνα και σε όλη την Ελλάδα με απώτερο σκοπό την εμπέδωση του περιεχομένου του από τις τοπικές κοινωνίες. 

Θεωρώ ότι η οικονομική και η κυρίως η κοινωνική κρίση της τελευταίας δεκαετίας πήγε ακόμη πιο πίσω τα ζητήματα της Ισότητας των Φύλων. Συμπίεσε ακόμη περισσότερο θεωρώ την ποιότητα στον ελεύθερο χρόνο, ειδικά των γυναικών, αποθάρρυνε την συμμετοχή τους στην πολιτική γενικότερα και ειδικά στον συνδικαλισμό, όπως το ίδιο συμβαίνει στον πολιτισμό και τον αθλητισμό. 

Θεωρώ ότι έχουμε τώρα την ιστορική ευκαιρία, μετά την επιτυχημένη έξοδο της χώρας μας από την δημοσιονομική εποπτεία τον Αύγουστο του 2018, να δημιουργήσουμε και πάλι σε άλλες βάσεις το μοντέλο λειτουργίας της σύγχρονης ελληνικής οικογένειας, τους ρόλους των φύλων σε αυτήν και στην κοινωνία σε όλους ακριβώς τους τομείς δραστηριότητας. Μέσα στα χρόνια της κρίσης είναι ευτυχές ότι παρήχθησαν τα πολιτικά εργαλεία που σας παρουσίασα σε συντομία- με προεξέχοντα το Εθνικό Σχέδιο Δράσης και το Νομοσχέδιο για την Ισότητα των Φύλων που φέρνουμε τις επόμενες ημέρες στην Βουλή – για να πετύχουμε αυτόν τον πολύ μεγάλο στόχο. 

Εκατοντάδες άνθρωποι – στην συντριπτική πλειοψηφία γυναίκες μέλη του κινήματος από την κοινωνία – εργάστηκαν ακούραστα προς την κατεύθυνση αυτή, τις οποίες ευχαριστώ πάρα πολύ. 

Τώρα έχει μεγάλη σημασία η συναίνεση όλων των δημοκρατικών κομμάτων για να ψηφιστεί με την μεγαλύτερη δυνατή πλειοψηφία ο Νόμος για τα θέματα Ισότητας των Φύλων. Έτσι, θα δώσουμε απάντηση στα λάθη του παρελθόντος, έτσι θα αλλάξουμε την νοοτροπία, έτσι θα σπάσουμε τα αντιδραστικά στερεότυπα για την θέση των φύλων που είναι εντέλει και αντι- παραγωγικά, σίγουρα αντί – δημιουργικά, αντίθετα στην προοπτική για την ποιότητας ζωής όλων μας και σαφώς αταίριαστα με τον πολιτισμό της χώρας μας. 

Σας ευχαριστώ πολύ.