Ομιλία του Αναπληρωτή Υπουργού Εσωτερικών, Στέλιου Πέτσα, στη Βουλή, επί του Σχεδίου Νόμου «Κύρωση του Κρατικού Προϋπολογισμού Οικονομικού Έτους 2023»
Αθήνα, 16 Δεκεμβρίου 2022
Ευχαριστώ κύριε Πρόεδρε,
Αξιότιμοι κυρίες και κύριοι βουλευτές,
Συζητούμε σήμερα, στην Ολομέλεια της Βουλής των Ελλήνων, για τον Κρατικό Προϋπολογισμό του οικονομικού έτους 2023.
Πρόκειται για τον 4ο κατά σειρά Προϋπολογισμό της Κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη. Και αν ο Αδαμάντιος Κοραής χαρακτήριζε τον Κρατικό προϋπολογισμό ως «στοιχείο ελευθερίας του πολίτη», ο Προϋπολογισμός του 2023 είναι ο πρώτος μετά την κρίση χρέους, δηλαδή μετά από μια Οδύσσεια 12 ολόκληρων χρόνων που καταρτίστηκε και συζητείται στη Βουλή των Ελλήνων εκτός μνημονιακών προγραμμάτων και εκτός πλαισίου ενισχυμένης εποπτείας. Γεγονός που καθεαυτό συνιστά ανεξίτηλο δείγμα γραφής για την εμπιστοσύνη που έχει θεμελιώσει με το έργο της αυτή η Κυβέρνηση.
Αυτή η εμπιστοσύνη αποδεικνύεται στην πράξη, καθώς από πολύτιμο άυλο κεφάλαιο για την οικονομία μετουσιώνεται σε έμπρακτη στήριξη για την κοινωνία, ώστε να μπορεί η Ελλάδα να προχωρά μπροστά, σε ένα πιο φωτεινό αύριο, υπερνικώντας τις αλλεπάλληλες, εξωγενείς, κρίσεις.
Είχα επισημάνει πέρυσι, από αυτό εδώ το βήμα, στη συζήτηση του Κρατικού Προϋπολογισμού του 2022, ότι η χώρα μας στήριξε νοικοκυριά και επιχειρήσεις για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης, με το 3ο μεγαλύτερο πακέτο μέτρων στήριξης -ως ποσοστό του ΑΕΠ- στην Ευρωζώνη, και το 4ο παγκοσμίως, σύμφωνα με σχετική Έκθεση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας.
Το ίδιο κάναμε, από την πρώτη στιγμή, και για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης που οξύνθηκε μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, με τον πόλεμο δυστυχώς να διανύει τον 10ο μήνα του.
Την στιγμή που η παγκόσμια οικονομία αντιμετωπίζει το υψηλότερο πληθωριστικό κύμα των τελευταίων 50 ετών, καταφέραμε να στηρίξουμε την Ελληνική κοινωνία με συνολικό ποσό που -σωρευτικά, μαζί με την στήριξη για την αντιμετώπιση της πανδημίας- υπερβαίνει τα 50 δισ. ευρώ.
Μόνον όταν υπάρχει εμπιστοσύνη, μπορούν να διατεθούν αυτά τα χρήματα για την αντιμετώπιση πολλαπλών, σοβαρών και έκτακτων καταστάσεων που ταλανίζουν ολόκληρο τον πλανήτη εδώ σχεδόν τρία χρόνια τώρα.
Μόνον όταν υπάρχει εμπιστοσύνη, μπορεί ένα κράτος να αναγεννάται –και από ουραγός στην διάρκεια της δημοσιονομικής κρίσης της προηγούμενης δεκαετίας, να αναδεικνύεται σε πρωταγωνιστή σήμερα. Με την οικονομία μας να αναπτύσσεται δυναμικά επιτυγχάνοντας έναν από τους ταχύτερους ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης στην Ευρώπη, καθώς το ΑΕΠ της Ελλάδαςαναμένεται να υπερβεί σε τρέχουσες τιμές τα 224,1 δισ. ευρώ το 2023, αγγίζοντας τα επίπεδα του 2010. Και μάλιστα 45 δις ευρώ υψηλότερα από το 2018!
Μόνο όταν υπάρχει εμπιστοσύνη, σπάνε συνεχώς τα ρεκόρ στις ξένες άμεσες επενδύσεις αγγίζοντας τα 6 δις ευρώ το 2022.
Μόνο όταν υπάρχει εμπιστοσύνη, οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιώνξεπερνούν τα 77 δις ευρώ ή πάνω από το 40% του ΑΕΠ το 2022, διπλάσιο δηλαδή από το αντίστοιχο ποσοστό του 2010.
Ως επιστέγασμα αυτής της εμπιστοσύνης, πριν από δέκα ημέρες, οι εταίροι μας στην Ευρωζώνη αναγνώρισαν πανηγυρικά την επιτυχία της Ελλάδας, καθώς με απόλυτη ομοφωνία του Eurogroup αποφασίστηκε αφενός η εκταμίευση 725 εκατ. ευρώ από τα κέρδη των ευρωπαϊκών τραπεζών που κατέχουν ελληνικά ομόλογα -μια εκκρεμότητα που υπήρχε από την προηγούμενη κυβέρνηση- και αφετέρου η κατάργηση σε μόνιμη βάση της αύξησης που προβλεπόταν στο επιτόκιο των δανείων από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας.
Πρόκειται, όπως επεσήμανε ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, για μια σημαντική στιγμή για την Πατρίδα μας, που πιστοποιεί την πρόοδο του τόπου και που, πάνω από όλα, επιβραβεύει τους μεγάλους κόπους και τις ελπίδες κάθε Ελληνίδας και κάθε Έλληνα.
Με αυτή την παρακαταθήκη, ο Προϋπολογισμός του 2023 μετουσιώνει σε αριθμούς την συνέχεια, την συνέπεια και την σταθερότητα της Ελληνικής οικονομίας, στον δρόμο που γεφυρώνει την βιώσιμη ανάπτυξη με την κοινωνική συνοχή.
Κυρίες και κύριοι βουλευτές,
Ο 4ος διαδοχικός Προϋπολογισμός αυτής της Κυβέρνησης είναι και ο τελευταίος πριν από τις εκλογές του 2023, εθνικές και αυτοδιοικητικές.
Επομένως, σε ό,τι αφορά το χαρτοφυλάκιο που μου έχει εμπιστευθεί ο Πρωθυπουργός, αποτελεί μια καλή ευκαιρία για να κάνουμε έναν απολογισμό πεπραγμένων αλλά και για να σχεδιάσουμε τις επόμενες κινήσεις μας, έτσι ώστε να ενισχύσουμε ακόμη περισσότερο την Αυτοδιοίκηση, η οποία αποτελεί έναν πολύ σοβαρό πυλώνα για τη Δημοκρατία μας, αλλά και για τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών.
Δεν θα ήταν υπερβολή να υποστηρίξει κανείς ότι, πριν από τριάμισι χρόνια, όταν η Νέα Δημοκρατία και ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναλάμβαναν τη διακυβέρνηση της χώρας, η συνολική εικόνα της Αυτοδιοίκησης θύμιζε ακυβέρνητο καράβι.
Η απλή αναλογική που είχε εφαρμόσει η προηγούμενη Κυβέρνηση προκαλούσε τεράστιες δυσλειτουργίες στην λήψη αποφάσεων στις Περιφέρειες και τους Δήμους, ενώ η πολυετής κρίση, σε συνδυασμό με την ανεπάρκεια της μέχρι τότε ακολουθούμενης οικονομικής πολιτικής (θυμίζω ενδεικτικά την απόφαση για δέσμευση των αποθεματικών των Δήμων), είχε ως συνέπεια την δραματική μείωση των διαθέσιμων πόρων.
Τα σοβαρά αυτά θεσμικά και οικονομικά προβλήματα καταφέραμε να τα αντιμετωπίσουμε με μια σειρά παρεμβάσεων, οι οποίες είχαν σαν αποτέλεσμα να ανακτήσει η Αυτοδιοίκηση την αξιοπιστία και την ευρυθμία της και να μπορεί σήμερα να διαδραματίζει αποτελεσματικότερα τον κρίσιμο ρόλο της ως προς τη βελτίωση της ποιότητας της Δημοκρατίας μας αλλά και την καλυτέρευση της ποιότητας ζωής των Ελληνίδων και των Ελλήνων.
Από τον Ιούλιο του 2019 εφαρμόζουμε απαρέγκλιτα ένα συγκροτημένο σχέδιο για τις Περιφέρειες και τους Δήμους, που συνδυάζει την βιώσιμη ανάπτυξη με την κοινωνική συνοχή, με στόχο τη διευθέτηση όλων των μικρών και μεγάλων προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι πολίτες στην καθημερινότητά τους.
Το έργο μας για την Αυτοδιοίκηση συνοψίζεται στο τρίπτυχο ανάπτυξη-ανθεκτικότητα-κυβερνησιμότητα.
–Ανάπτυξη: Αυτή τη στιγμή, μόνο από το Υπουργείο Εσωτερικών, χρηματοδοτούνται σε όλη την επικράτεια έργα περίπου 5 δισ. ευρώ. Από αυτά, το 1 δισ. ευρώ είναι από το πιο παλαιά προγράμματα του Υπουργείου, το πρόγραμμα «ΦιλόΔημος ΙΙ», που αφορά μικρά μεν έργα τα οποία έχουν, ωστόσο, μεγάλη προστιθέμενη αξία για τους Δήμους. Πρόκειται για έργα που έχουν να κάνουν, από την αναβάθμιση των στάσεων λεωφορείων, που δίνει μια αισθητική αλλά και μια λειτουργική απάντηση στα προβλήματα των δημοτών, μέχρι την πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία στα σχολεία, την πυροπροστασία, τις αθλητικές εγκαταστάσεις, καθώς και την ευζωία των ζώων συντροφιάς, με το πρόγραμμα «Άργος» ύψους 40 εκατ. ευρώ που υλοποιείται τον τελευταίο καιρό μετά την ψήφιση του νέου νόμου του 2021. Και έχουν ήδη διατεθεί περίπου 17 εκατ. ευρώ από το πρόγραμμα αυτό εντός του 2022. Και τονίζω ότι εντός της επόμενης εβδομάδας θα εκδοθεί νέα πρόσκληση προς τους Δήμους ύψους 5 εκατ. ευρώ για στειρώσεις και 3 εκατ. ευρώ για εμβόλια. Ποσά που δείχνουν έμπρακτα ότι μαζί με το νέο θεσμικό πλαίσιο που τέθηκε με τον ν. 4830/2021 πέρυσι το Φθινόπωρο, έρχονται και οι πόροι ώστε να βελτιώνουμε καθημερινά την εικόνα που υπάρχει σε αυτό το σημαντικό θέμα της καθημερινότητας όλων μας που είναι και δείγμα του επιπέδου του πολιτισμού μας.
Το δεύτερο πρόγραμμα, που είναι και ο μεγαλύτερος πυλώνας του χρηματοδοτικού πακέτου για την Αυτοδιοίκηση, είναι το πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης». Ένα πρόγραμμα που ξεκίνησε ως «ΦιλόΔημος Ι» με πόρους λίγο πάνω από 1 δισ. ευρώ, στη συνέχεια, με αυτήν την Κυβέρνηση, έφτασε τα 2,5 δισ. ευρώ αρχικά, για να φτάσει σήμερα τα 3,5 δισ. ευρώ ενταγμένων έργων. Και μάλιστα, με ικανοποιητικό επίπεδο απορρόφησης. Η επιτάχυνση αυτή φαίνεται στους αριθμούς: 3,5 δισ. ενταγμένα έργα, 1,8 δισ. δημοπρατημένα, 813 εκατ. συμβασιοποιημένα και 287 εκατ. έχουν ήδη εκταμιευθεί.
Παράλληλα, το Υπουργείο Εσωτερικών, αξιοποιώντας χρηματοδοτικούς πόρους από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» έθεσε σε εφαρμογή πρόγραμμα για την Τοπική Αυτοδιοίκηση που αφορά την οδοποιία με έμφαση στην οδική ασφάλεια, το οποίο ήταν αρχικά ύψους 335 εκατ. ευρώ και έφτασε στα 558 εκατ. ευρώ. Ήδη υπογράψαμε μαζί με τον Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομικών, κ. Σκυλακάκη, την Κοινή Υπουργική Απόφαση για την ένταξη έργων οδικής ασφάλειας, συνολικού προϋπολογισμού 295 εκατ. ευρώ. για έργα σε 12 Περιφέρειες. Είναι η πρώτη φορά που μία Κυβέρνηση στη χώρα μας, η σημερινή Κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, επιχειρεί με ένα Εθνικό Σχέδιο να αντιμετωπίσει ένα τόσο σοβαρό ζήτημα που αφορά τις ζωές των ανθρώπων στην άσφαλτο, το σύστημα υγείας και την ελληνική οικονομία.
Επιπλέον των παραπάνω, στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (Π.Δ.Ε.)του Υπουργείου Εσωτερικών, εντάχθηκαν την τριετία Ιουλίου 2019 – Ιουλίου 2022 μεμονωμένα έργα σε Δήμους και Περιφέρειες, άνω των 83 εκατ. ευρώ.
- Ο δεύτερος πυλώνας αφορά στην Ανθεκτικότητα των Δήμων και των Περιφερειών : Από τον Ιούλιο του 2019 μέχρι σήμερα, η Κυβέρνηση φρόντισε να δώσει έκτακτες επιχορηγήσεις από τον Προϋπολογισμό και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων του Υπουργείου Εσωτερικών, οι οποίες ανέρχονται συνολικά σε περίπου 1,5 δισ. ευρώ επιπλέον των αυξημένων τακτικών χρηματοδοτήσεων. Παράλληλα, στηρίχθηκαν έγκαιρα και άμεσα όλοι οι Δήμοι και οι Περιφέρειες της Ελλάδας με αυξημένες έκτακτες χρηματοδοτήσεις, με σκοπό να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα της Αυτοδιοίκησης απέναντι στην εισαγόμενη ενεργειακή κρίση, ώστε να αντεπεξέλθουν στο υπέρογκο ενεργειακό κόστος και να μπορέσουν να υπηρετήσουν τον κοινωνικό και αναπτυξιακό ρόλο τους. Και φυσικά, ώστε να εξασφαλίσουμε –ήδη από την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς– την θέρμανση των παιδιών στα σχολεία μας. Στο εννεάμηνο του 2022 το Υπουργείο Εσωτερικών διέθεσε συνολικά 282 εκατ. ευρώ στους Δήμους και έπεται και νέα επιχορήγηση μετά από συμφωνία με το Υπουργείο Οικονομικών.
Σημειώνεται, επίσης, ότι στο σκέλος της τακτικής χρηματοδότησης, μετά τη συρρίκνωση των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (Κ.Α.Π.) κατά τη διάρκεια της μεγάλης κρίσης της προηγούμενης δεκαετίας, το διάστημα 2020-21 αυξήθηκε διαδοχικά, με συμπληρωματικές χρηματοδοτήσεις, το ποσό για τους Κ.Α.Π., αναστρέφοντας έτσι την πορεία συρρίκνωσης των τελευταίων ετών. Όπως αποτυπώνεται στον Προϋπολογισμό του 2023, από τον Ιανουάριο του νέου έτους, για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στις τοπικές κοινωνίες, οι Κ.Α.Π. αυξάνονται κατά 128 εκατ. ευρώ ετησίως. Μάλιστα, καθώς η Ελληνική οικονομία θα αναπτύσσεται τα επόμενα χρόνια με ταχύτερους ρυθμούς σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, η φυσική αύξηση των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων, λόγω των αυξημένων φορολογικών εσόδων από την ισχυρότερη ανάπτυξη, θα δίνει αυτομάτως μεγαλύτερο μέρισμα και στους Δήμους, όπως και σε ολόκληρη την κοινωνία.
Μάλιστα, εάν δούμε την πορεία των μεταβιβάσεων του τακτικού κρατικού προϋπολογισμού προς τους δήμους κατά την τελευταία εξαετία, και λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι η αρμοδιότητα καταβολής των προνοιακών επιδομάτων έχει μεταφερθεί από το 2019 στον ΟΠΕΚΑ μαζί με τους αντίστοιχους πόρους, διαπιστώνουμε ότι την τελευταία τριετία, από το 2020 έως το 2022, οι μεταβιβάσεις προς τους δήμους έχουν αυξηθεί στην πραγματικότητα κατά 24% σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη τριετία (2017-2019).
-Ο τρίτος πυλώνας έχει να κάνει με την Κυβερνησιμότητα των Δήμων: Όπως ανέφερα ήδη, από το 2019 προχωρήσαμε σε μια σειρά θεσμικών παρεμβάσεων, με σκοπό να μπορέσουν οι Δήμοι να κυβερνηθούν στοιχειωδώς, γιατί δεν θα μπορούσαν να έχουν υλοποιήσει τίποτα αν ήταν όμηροι συνεχώς των μειοψηφιών οι οποίες δεν ήταν εκεί για να εκφράσουν τα συμφέροντα του τόπου, αλλά για να βάλουν τρικλοποδιές στους εκλεγμένους Δημάρχους και Περιφερειάρχες ώστε να μην υλοποιήσουν το έργο τους. Και αυτό οφειλόταν στην πρωτοφανή α λα καρτ απλή αναλογική, που εφάρμοσε η προηγούμενη Κυβέρνηση.
Δόθηκαν αρμοδιότητες στις οικονομικές επιτροπές και στις επιτροπές ποιότητας ζωής, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της αδράνειας που θα προκαλούσαν όλες αυτές οι ατέρμονες συζητήσεις, αλλά κυρίως ψηφίστηκε νέος εκλογικός νόμος για τους Ο.Τ.Α. Έτσι, στις 8 Οκτωβρίου 2023 που θα γίνουν οι επόμενες εκλογές στην Αυτοδιοίκηση, ο νόμος αυτός θα δίνει τη δυνατότητα στον Δήμαρχο και στον Περιφερειάρχη που θα εκλεγεί, να υλοποιήσει το πρόγραμμα το οποίο με την ψήφο τους επέλεξαν οι πολίτες.
Σε ό,τι αφορά την Πολυεπίπεδη Διακυβέρνηση, το νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών που θα κατατίθεται αυτές τις ημέρες αποσκοπεί στην καταγραφή, κατηγοριοποίηση, κατανομή και εποπτεία των αρμοδιοτήτων ανά επίπεδο διοίκησης (Εθνικό, Περιφερειακό και Τοπικό).
Η εφαρμογή του μοντέλου της Πολυεπίπεδης Διακυβέρνησης είναι ένα από τα μεγάλα στοιχήματα που καλούμαστε να κερδίσουμε, κεντρική Κυβέρνηση και Αυτοδιοίκηση μαζί.
Κυρίες και κύριοι βουλευτές,
Πιστεύω πραγματικά ότι μπορούμε όλοι να είμαστε πιο αισιόδοξοι για το μέλλον της Αυτοδιοίκησης. Και ότι, πέρα από τις ιδεολογικές και πολιτικές διαφορές, η Αυτοδιοίκηση μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στην εδραίωση της αξιοπιστίας της πατρίδας μας.
Η Ελλάδα βρίσκεται σε καλό δρόμο, και πρέπει να διαφυλάξουμε αυτή την σταθερότητα, να αποφύγουμε τους επικίνδυνους πειραματισμούς, τις παλινωδίες και τα πισωγυρίσματα, που όλοι γνωρίζουμε πόσο κοστίζουν και πόσο μπορούν να βλάψουν τις προοπτικές της χώρας και, τελικά, τα συμφέροντα των ίδιων των πολιτών.
Κάναμε πολλά βήματα προς το μέλλον, και είμαι βέβαιος ότι η πορεία αυτή θα συνεχιστεί, διότι παραμένουμε απαρέγκλιτα προσηλωμένοι στην δέσμευσή μας να στηρίξουμε εμπράκτως -με έργα και όχι με λόγια- την Αυτοδιοίκηση, υλοποιώντας πραγματικές μεταρρυθμίσεις που βελτιώνουν τη ζωή των Ελλήνων και πηγαίνουν τη χώρα μπροστά.
Η Κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη κάνει πράξη την ισχυρή Αυτοδιοίκηση για μια καλύτερη Ελλάδα.
Για να μπορούν όλες οι Ελληνίδες και όλοι οι Έλληνες, να προκόψουν στον τόπο τους, σε κάθε γωνιά της Πατρίδας μας.
Σε μια Ελλάδα με λιγότερες κοινωνικές ανισότητες και με περισσότερες ευκαιρίες για όλες και όλους. Και σίγουρα, με πλούτο ευκαιριών για τις νεότερες γενιές, ώστε να ζουν τα όνειρά τους.
Σας καλώ, λοιπόν, με αίσθημα ευθύνης να υπερψηφίσετε τον Προϋπολογισμό του 2023.
Για ένα πιο φωτεινό μέλλον για την Πατρίδα μας.
Σας ευχαριστώ.
