ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ Θ. ΤΖΑΚΡΗ ΣΤΟ 2ο ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΡΟΜΑ
Χαιρετισμός Υφυπουργού Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Θεοδώρας Τζάκρη στο 2ο Διεθνές συνέδριο Γυναικών Ρομά
Θέμα : «Είμαι μια Ευρωπαία Ρομά»
Αθήνα, 11 Ιανουαρίου 2010
Κυρίες και κύριοι
Καλημέρα
Σας καλωσορίζω στη 2η ετήσια διεθνή συνάντηση γυναικών Ρομά που διοργανώνεται στην Ελλάδα. Εδώ, στην Αθήνα, πρόκειται να συνεχίσουμε την προσπάθεια που ξεκίνησε πριν από επτά χρόνια υπό την αιγίδα του Συμβουλίου της Ευρώπης προκειμένου να δοθεί το βήμα στη γυναίκα Ρομά να δρομολογήσει το τέλος των διακρίσεων που υφίσταται τόσο μέσα στην ευρύτερη κοινωνία, όσο και μέσα στην κοινωνική της ομάδα. Να διατυπώσει την έκκλησή της για κοινωνική δικαιοσύνη και για προστασία των δικαιωμάτων της και να κομίσει άμεσα τα προβλήματα και τις προτάσεις της στις κυβερνήσεις και στους διεθνείς οργανισμούς.
Η πρώτη ετήσια συνάντηση γυναικών Ρομά έλαβε χώρα το 2007 στη Στοκχόλμη όπου και αποφασίστηκε η εντατικοποίηση των επαφών μεταξύ των συμμετεχόντων σε ετήσια βάση. Η Ελλάδα στηρίζει αυτή την πρωτοβουλία, φιλοξενώντας στην Αθήνα τη διοργάνωση του 2ου Διεθνούς Συνεδρίου. Στόχος της χώρας μας είναι η ενίσχυση του πλαισίου επεξεργασίας και ανάπτυξης προτάσεων που σέβονται τη διαφορετικότητα και τα ανθρώπινα δικαιώματα, η ενδυνάμωση των ίδιων των πρωτοβουλιών των γυναικών Ρομά να
ανατρέψουν τη δυσμενή τους θέση και, τέλος, η ενθάρρυνση της περαιτέρω ενεργοποίησής τους προς την κατεύθυνση της βελτίωσης των υφιστάμενων αρνητικών δεδομένων. Η διήμερη αυτή συνάντηση θα επικεντρωθεί γύρω από τρεις βασικές θεματικές: την αλλαγή των αρνητικών στερεοτύπων απέναντι στις γυναίκες Ρομά από τα ΜΜΕ, την εξάλειψη επιβλαβών πρακτικών, όπως οι γάμοι ανηλίκων και οι παράνομες στειρώσεις και, τέλος, την προώθηση της επιχειρηματικότητας και των υγιών μορφών απασχόλησης.
Κυρίες και κύριοι
Η γυναίκα Ρομά έχει το αποκλειστικό προνόμιο να ζει μέσα σε δυο παράλληλες κοινωνίες και να βιώνει μια διπλή διάκριση. Να βρίσκεται συνεχώς στο περιθώριο και των δυο, στερούμενη οποιαδήποτε δυνατότητα εξέλιξης στον ιστό της κοινωνικής ισοτιμίας.
Ως Ρομά βρίσκεται στο περιθώριο μιας κοινωνίας η οποία έχει τραβήξει διακριτές γραμμές σε οτιδήποτε εκτιμά ότι την απειλεί. Αποτελεί θύμα ρατσισμού και προκατάληψης σε οποιαδήποτε συναλλαγή της και κουβαλάει ένα μόνιμο βάρος απόδειξης ότι δεν παρανομεί, ότι δεν αποτελεί παράσιτο αλλά ενεργό μέλος μιας κοινωνίας με σαφή δικαιώματα και υποχρεώσεις. Ότι η μιζέρια, την οποία βιώνει δεν αποτελεί προϊόν πολιτιστικής κληρονομιάς ή επιλογής τρόπου ζωής, αλλά προϊόν συνθηκών προσωπικών ή ευρύτερων κοινωνικών, οι οποίες την έχουν εγκλωβίσει, στερώντας της το δικαίωμα επιλογής.
Ως γυναίκα Ρομά βρίσκεται στο περιθώριο μιας κοινωνικής ομάδας, της οποίας στοιχείο και θεμέλιο αποτελεί η πατριαρχική οικογένεια. Στο πλαίσιο των έντονων εξουσιαστικών σχέσεων ανδρών-γυναικών, οι προσβολές των θεμελιωδών της δικαιωμάτων είναι ιδιαίτερα έντονες. Η γυναίκα Ρομά θα πρέπει στα 12 με 13 της χρόνια να είναι έτοιμη να παντρευτεί, να τεκνοποιήσει. Αλλά και να μπορεί να συμβάλλει με την εργασία της στα έξοδα της οικογένειας. Θα πρέπει να ξέρει να υπηρετεί τη βούληση του ανδρός της, να αρκείται σε έναν σαφώς περιορισμένο και προσδιορισμένο ρόλο, να υπακούει πιστά στους κανόνες μιας κλειστής κοινωνίας, να τηρεί το νόμο της σιωπής όταν υφίστανται από τον άνδρα της φυσική και ψυχολογική βία, όταν εξαναγκάζεται από την οικογένειά της σε υποχρεωτικό γάμο, σε ακρωτηριασμούς γεννητικών οργάνων, όταν διαπράττονται εγκλήματα τιμής.
Το ερώτημα στο οποίο καλούμαστε να απαντήσουμε στο διεθνές αυτό συνέδριο, είναι, εάν οι διακρίσεις, τις οποίες υφίσταται η γυναίκα Ρομά μπορούν να εξακολουθήσουν να θεωρούνται «εθιμική συμπεριφορά», μέρος της παράδοσης και των εθίμων των Ρομά, ή πρέπει να αντιμετωπιστούν, με σεβασμό μεν στην παράδοση και στη διαφορετικότητα, ως ευθεία όμως παραβίαση θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών. Θα πρέπει να σκύψουμε πάνω από μια σειρά ερωτημάτων, η απάντηση των οποίων ίσως φωτίσει το δρόμο εξόδου από μια πραγματικότητα η οποία, με τα σημερινά δεδομένα, είναι αδιέξοδη. Η προσκόλληση σε μια λανθάνουσα μορφή της «παράδοσης» αποτελεί δικαίωμα για την ομάδα ή «υποχρέωση» επαναπροσέγγισης για την πολιτεία, προς όφελος της ομάδας; Πως και σε τι βαθμό το εκάστοτε ιστορικό-πολιτικό πλαίσιο καταπατάει τα ανθρώπινα δικαιώματα; Πόσο αυτό ενισχύεται από το ρατσισμό και τη μη ανεκτικότητα απέναντι στους Ρομά; Μπορεί και πώς, η αναστροφή μιας λανθάνουσας «πραγματικότητας» να συντελέσει στην ενεργοποίηση των κοινωνιών και της ομάδας στόχου; Πως, τέλος, οι γυναίκες Ρομά μπορούν να ενεργοποιηθούν απέναντι σε εκείνα που οι ίδιες βιώνουν ως επιβλαβείς πρακτικές, παράδοση, λανθάνουσα ή επίκτητη ταυτότητα;
Η έξοδος των γυναικών Ρομά από το διπλό περιθώριο, η σταδιακή τους κοινωνική ένταξη προϋποθέτει, συν τοις άλλοις, την προώθηση και την ανάπτυξη προσόντων και ικανοτήτων που θα διευκολύνουν την ένταξή τους στην αγορά εργασίας. Προϋποθέτει επίσης την προώθηση υγιών μορφών απασχολησιμότητας οι οποίες, με σεβασμό στις παραδόσεις και στις ιδιαιτερότητές τους, θα ενισχύουν και θα βελτιώνουν την παραγωγική τους ικανότητα και θα αναπτύσσουν νέες επιδεξιότητες. Η ενεργοποίηση και η ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας της γυναίκας Ρομά αποτελεί μονόδρομο για την έξοδο από τον διπλό κοινωνικό αποκλεισμό που υφίστανται, τόσο η ίδια όσο και οι Ρομά ευρύτερα. Η εξεύρεση του δρόμου που θα οδηγήσει σε αυτή την επανάσταση αποτελεί άλλο ένα θέμα συζήτησης της 2ης αυτής ετήσιας διεθνούς συνάντησης. Η γυναίκα Ρομά θα πρέπει να κερδίσει άνισες μάχες, να σπάσει στερεότυπες αντιλήψεις και καταστάσεις, να επιτύχει ανατροπές, να βγει από την αφάνεια στην επιφάνεια.
Ο ρόλος των ΜΜΕ στην προσπάθεια αλλαγής κατεστημένων αντιλήψεων, πρακτικών και νοοτροπιών είναι καθοριστικός. Μέχρι σήμερα η στερεότυπη αρνητική εικόνα των Ρομά ως μια πληγή της πολιτισμένης κοινωνίας αναπαράγεται ευρέως από τα ΜΜΕ. Τα τελευταία, μεταφέροντας την κοινωνική πραγματικότητα, συμβαδίζουν με την επικρατούσα νοσηρή άποψη που επιρρίπτει ευθύνες για τις παθογένειες και τις αδυναμίες των κοινωνιών σε συγκεκριμένους δρώντες. Που αναζητά ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες για να στρέψει τις φωνές και τις αντιδράσεις της κοινωνίας. Η αλλαγή των αρνητικών αντιλήψεων, μέσω μιας συμμαχίας με τον τύπο, θα αποτελέσει άλλο ένα δύσκολο πεδίο αναζήτησης του παρόντος συνεδρίου.
Κυρίες και κύριοι
Τα τελευταία χρόνια, ενώ παρατηρείται μία «έκρηξη» κειμένων, δημοσιεύσεων, μελετών και εκδηλώσεων για τους Ρομά, ενώ εκδίδονται πλήθος ψηφισμάτων και αποφάσεων διεθνών οργανισμών, ενώ αυξάνονται οι καταδίκες διεθνών δικαιοδοτικών οργάνων, αποτελεί κοινή παραδοχή πως υπάρχει ένα τεράστιο χάσμα ανάμεσα στην υιοθέτηση πολιτικών και θετικών μέτρων και την ουσιαστική εφαρμογή τους. Η διαπίστωση αυτή καθιστά επείγουσα την επίδειξη σταθερής βούλησης για πραγματικές πολιτικές ένταξης και για τη συνεχή και αυστηρή παρακολούθηση της αποτελεσματικότητάς τους. Συνεπώς, χρέος όλων των συμμετεχόντων στη σημερινή συνάντηση είναι να αναζητήσουμε υλοποιήσιμες πολιτικές, να κινητοποιήσουμε την πολιτική βούληση που θα δημιουργήσει διεξόδους στα σημερινά αδιέξοδα, που θα εξωτερικεύσει τις μορφές κοινωνικής εσωστρέφειας, που θα τερματίσει την απομόνωση από την υπόλοιπη κοινωνία.
Κυρίες και κύριοι
Η εξάλειψη κάθε φαινομένου ρατσισμού και κοινωνικού αποκλεισμού, η αποτροπή κάθε διάκρισης με βάση τη φυλή, το φύλο ή άλλες ατομικές ιδιαιτερότητες αποτελεί προυπόθεση για την εμπέδωση της κοινωνικής συνοχής, αλλά και κρίσιμο δείκτη για την ποιότητα της Δημοκρατίας που έχουμε κατακτήσει. Η δημοκρατία δεν αποτελεί κάτι το στατικό, το δεδομένο. Οφείλει να αποδεικνύεται συνεχώς. Και η μεταχείριση των πιο αδύνατων ομάδων του πληθυσμού αποτελεί βασικό κριτήριο ελέγχου του μεγέθους και της ποιότητας της Δημοκρατίας.
Η οριστική μετάβαση από την κοινωνία της ανοχής και της αδιαφορίας στην κοινωνία της δημιουργικής αξιοποίησης
και της έμπρακτης στήριξης, συνιστά μονόδρομο τον οποίο οφείλουμε να χαράξουμε και να προστατέψουμε. Όσο γρηγορότερα το πράξουμε τόσο η μετάβαση θα είναι πιο εύκολη.
Σας καλώ λοιπόν όλους να εργαστούμε από κοινού προκειμένου να μη χαθεί άλλη μια ευκαιρία να δώσουμε αισιόδοξα χρώματα στη ζωή της Γυναίκας Ρομά. Να δώσουμε στις επόμενες γενιές όλα αυτά που εμείς σήμερα τα θεωρούμε δεδομένα. Να εκδηλώσουμε το πραγματικό μας ενδιαφέρον. Να θέσουμε τους άξονες πάνω στους οποίους οι προθέσεις θα γίνουν πραγματικότητα. Αποτελεί υποχρέωσή μας εάν θέλουμε να οικοδομήσουμε μια υγιή κοινωνία την οποία θα κληροδοτήσουμε στα παιδιά μας.
Εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες του συνεδρίου
