Αναπληρωτής Υπουργός Εσωτερικών, Στέλιος Πέτσας, από τη Βουλή: «Είμαστε σταθερά προσανατολισμένοι στην αρχή “Πρώτα ο πολίτης”» (video)
Αθήνα, 20 Μαΐου 2021
Αναπληρωτής Υπουργός Εσωτερικών, Στέλιος Πέτσας:
«Είμαστε σταθερά προσανατολισμένοι στην αρχή “Πρώτα ο πολίτης”»
«Το νομοσχέδιο για την εκλογή Δημοτικών και Περιφερειακών Αρχών είναι η “αιχμή του δόρατος” στην πολύπλευρη και συγκροτημένη στρατηγική που έχει εκπονήσει η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, με στόχο την ουσιαστική ενίσχυση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης τόσο στον θεσμικό όσο και στον αναπτυξιακό τομέα», επισήμανε ο Αναπληρωτής Υπουργός Εσωτερικών, Στέλιος Πέτσας, στην ομιλία του κατά την επεξεργασία και εξέταση του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Εσωτερικών, στη Διαρκή Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης της Βουλής.
Ο κ. Πέτσας έκανε λόγο για μία βαθιά τομή στη λειτουργία των ΟΤΑ, η οποία όπως σημείωσε «συνδυάζει το όραμα με τον ρεαλισμό, τη διαφάνεια με τη λειτουργικότητα, την εξυπηρέτηση του πολίτη με τη χρηστή διοίκηση».
«Βάζουμε τέλος στην ακυβερνησία που προκάλεσε ο νόμος Σκουρλέτη στην αυτοδιοίκηση, οδηγώντας σε πολλές περιπτώσεις εκλεγμένους τοπικούς άρχοντες σε ένα καθεστώς ιδιότυπης ομηρείας», υπογράμμισε ο Αναπληρωτής Υπουργός Εσωτερικών, αναπτύσσοντας το πλαίσιο μέσα στο οποίο έρχεται ο νέος εκλογικός νόμος για τους ΟΤΑ, αλλά και το πώς συμπληρώνεται με τις επόμενες θεσμικές και οικονομικές παρεμβάσεις που ακολουθούν από το Υπουργείο Εσωτερικών.
Ο κ. Πέτσας αναφέρθηκε στις δώδεκα βασικές αλλαγές που επιφέρει το σχέδιο νόμου. Μεταξύ άλλων: στη δυνατότητα εκλογής από τον πρώτο γύρο με ποσοστό 43%, στη θέσπιση ορίου εισόδου 3%, στην επαναφορά της πενταετούς θητείας για τον εκλεγμένο δήμαρχο και περιφερειάρχη και στη λελογισμένη μείωση του αριθμού των δημοτικών και περιφερειακών συμβούλων. Όπως σημείωσε, οι βασικές διατάξεις του σχεδίου νόμου προέκυψαν μέσα από γόνιμο διάλογο με τους θεσμικούς εκπροσώπους της Αυτοδιοίκησης Α’ και Β’ βαθμού, ενώ κατά την επεξεργασία του ελήφθησαν υπόψη σχόλια και παρατηρήσεις που υποβλήθηκαν από φορείς στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης.
Όπως τόνισε χαρακτηριστικά ο Αναπληρωτής Υπουργός Εσωτερικών: «Ο νέος νόμος για τους ΟΤΑ υλοποιεί με απολύτως λειτουργικό τρόπο την επιταγή του Συντάγματος, που ορίζει ότι η Αυτοδιοίκηση έχει σοβαρές αρμοδιότητες για να βελτιώνει την καθημερινότητα των πολιτών».
Ο κ. Πέτσας αναφέρθηκε και στα χρηματοδοτικά εργαλεία που έχουν οι δήμοι και οι περιφέρειες στη διάθεσή τους –συνολικού ύψους 5,5 δις ευρώ– μέσω του προγράμματος «Αντώνης Τρίτσης» και του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης, προκειμένου να συμβάλλουν δυναμικά στην επανεκκίνηση της εθνικής οικονομίας, αλλάζοντας παράλληλα την όψη των τοπικών κοινωνιών.
Ο Αναπληρωτής Υπουργός Εσωτερικών αναφέρθηκε και στη συζήτηση για την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση που επανεκκινεί το αμέσως επόμενο διάστημα. Πρόκειται, όπως σημείωσε, για μία εμβληματική μεταρρύθμιση, η οποία «σε συνδυασμό με το νέο εκλογικό σύστημα και την κατάργηση της απλής αναλογικής, αποσκοπεί στην ισχυροποίηση του θεσμού της αυτοδιοίκησης». Όπως επανέλαβε, δε, ο κ. Πέτσας δεν πρόκειται να υπάρξει καμία μεταφορά αρμοδιοτήτων χωρίς τη μεταφορά και των αντίστοιχων πόρων.
Όπως επισήμανε ο Αναπληρωτής Υπουργός Εσωτερικών, ο νέος εκλογικός νόμος για τους ΟΤΑ βάζει τέλος στη δυσπιστία, τις υπόγειες συναλλαγές, στις κοντόφθαλμες και «περιχαρακωμένες» σκοπιμότητες.
«Η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας έχει αποδείξει ότι διαθέτει και τη βούληση και τη δυνατότητα να υλοποιεί καινοτόμες πολιτικές. Παρά τις κρίσεις και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε, έχουμε αποδείξει ότι είμαστε σταθερά προσανατολισμένοι στην αρχή “Πρώτα ο πολίτης”. Όραμά μας είναι μια σύγχρονη Τοπική Αυτοδιοίκηση που θα λειτουργεί ως ισχυρός πυλώνας ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής. Ενισχύουμε την κυβερνησιμότητα και αγωνιζόμαστε, ώστε τα οφέλη της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης να επιμεριστούν δίκαια σε όλους τους πολίτες, σε κάθε γωνιά της χώρας, χωρίς αποκλεισμούς και διακρίσεις», υπογράμμισε ο κ. Πέτσας.
Ακολουθεί ολόκληρη η τοποθέτηση του Αναπληρωτή Υπουργού Εσωτερικών, Στέλιου Πέτσα, κατά την επεξεργασία και εξέταση του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Εσωτερικών για την “Εκλογή Δημοτικών και Περιφερειακών Αρχών”, στη Διαρκή Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης της Βουλής.
“Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε. Προτού προχωρήσω στην κύρια ομιλία μου για το νομοσχέδιο, οφείλω να σχολιάσω κάποια σημεία από τις τοποθετήσεις που ακούσαμε προηγουμένως. Αρχικά, θα ήθελα να απευθυνθώ προς τον κ. Ζαχαριάδη, ο οποίος ανέφερε ότι «ασχολούμαστε συνέχεια με εκλογές». Μα, στο χαρτοφυλάκιο του Υπουργείου Εσωτερικών υπάρχουν ζητήματα που αφορούν στις εκλογές. Εσείς, κ. Ζαχαριάδη, γιατί αναφέρεστε συνέχεια στις εκλογές; Φοβάστε τις εκλογές; Εκλογές θα γίνουν στο τέλος της τετραετίας, όπως έχει πει ο Πρωθυπουργός πολλές φορές και δεν έχετε κανέναν λόγο να ανησυχείτε για αυτό. Μην επικαλείστε, λοιπόν, ότι ασχολούμαστε με το εκλογικό σύστημα, είναι μέρος του χαρτοφυλακίου του Υπουργείου Εσωτερικών
Σχετικά με όσα αναφέρατε, επίσης, κ. Ζαχαριάδη, για τις «συνθέσεις». Ας μην κοροϊδευόμαστε, εμείς θέλουμε συναινέσεις, εμείς θέλουμε συνθέσεις, δεν θέλουμε συναλλαγή ούτε πριν ούτε μετά την εκλογική αναμέτρηση στην ανάδειξη των δημοτικών ή των περιφερειακών συμβουλίων. Εσείς αυτό που κάνατε, ήταν μία συνειδητή επιλογή. Επειδή είστε μειοψηφία στις τοπικές κοινωνίες, επειδή αναρριχηθήκατε στην εξουσία μόνο χάρη στην κρίση, επειδή δεν σας ευνοεί η κανονικότητα -όπως έχουν δηλώσει στελέχη σας- επειδή θέλετε συνεχώς την αναταραχή και τη σύγκρουση, για όλους αυτούς τους λόγους φέρατε έναν εκλογικό νόμο, τον νόμο Σκουρλέτη, ο οποίος το μόνο που ήθελε να κάνει είναι να βάλει τρικλοποδιά στην πλειοψηφία. Όχι να ευνοεί συγκεκριμένες ομάδες πολιτών που μειοψηφούν, αλλά να βάζει τρικλοποδιά στον εκλεγμένο δήμαρχο και περιφερειάρχη, ώστε να μην μπορεί να υλοποιήσει το πρόγραμμα για το οποίο τον εξέλεξαν οι πολίτες.
Σχετικά, τώρα, με όσα ανέφερε ο κ. Μυλωνάκης για την καταστροφική πυρκαγιά που μαίνεται από χθες το βράδυ, θα ήθελα να επισημάνω ότι, πράγματι, τη νύχτα κρίθηκε σκόπιμο από τις αρμόδιες αρχές να μην σταλεί κάποιο μήνυμα από το 112. Όταν, όμως, παρέστη ανάγκη, εστάλη δύο φορές σήμερα το μεσημέρι και υπάρχουν και οι σχετικές ανακοινώσεις της Πολιτικής Προστασίας, που μπορεί να τις δει οποιοσδήποτε το επιθυμεί. Και το Υπουργείο Υγείας, από την πλευρά του, εξέδωσε ανακοινώσεις με συμβουλές για την προστασία της δημόσιας υγείας και αυτή την ώρα κάνει ανακοινώσεις ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας, κ. Χαρδαλιάς. Επομένως, θα ήθελα να μην ασκούμε μικροπολιτική πάνω στα θέματα της πυρκαγιάς, καθώς αυτό που προέχει είναι να κατασβηστεί και στη συνέχεια να δούμε όλα τα ζητήματα που συνδέονται με την πρόληψη. Και επειδή αναφέρθηκε εάν έχουν ληφθεί όλα τα μέτρα όσον αφορά στην αντιπυρική περίοδο, αυτό που θα ήθελα να πω είναι ότι αφενός έγιναν όλες οι αναγκαίες υπομνήσεις από τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας και αφετέρου όλες οι αναγκαίες κινήσεις από το Υπουργείο Εσωτερικών, όσον αφορά στη χρηματοδότηση -περίπου 17 εκατ. ευρώ προς τους Δήμους- για την αντιπυρική περίοδο. Βεβαίως, θα περιμένουμε και τα αποτελέσματα της έρευνας από την αστυνομία για μία πυρκαγιά που ξέσπασε στις 10 το βράδυ, σε μία ημέρα, κατά την οποία γνωρίζαμε ότι θα έχει πολύ δυνατό αέρα. Προσωπικά, έχω επικοινωνήσει και χθες το βράδυ και σήμερα το πρωί και με τον Αντιπεριφερειάρχη Κορινθίας και με τον Δήμαρχο Μεγαρέων και βρίσκομαι σε συνεχή επικοινωνία με τον Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας. Θα ήθελα να πω ότι λόγω της φύσης του ανέμου ήταν πολύ δύσκολη η κατάσβεση, ιδίως από τα τμήματα που επιχειρούσαν στην περιοχή, καθώς υπήρχαν στροβιλισμοί και ενδεχομένως κίνδυνος εγκλωβισμού. Θέλει πολύ μεγάλη προσοχή και πολύ μεγάλο σεβασμό απέναντι σε εκείνους που επιχειρούν για την κατάσβεση της πυρκαγιάς.
Και έρχομαι τώρα, κ. Πρόεδρε, στο νομοσχέδιο που συζητάμε σήμερα. Το νομοσχέδιο για την εκλογή Δημοτικών και Περιφερειακών Αρχών είναι η «αιχμή του δόρατος» στην πολύπλευρη και συγκροτημένη στρατηγική που έχει εκπονήσει η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας με στόχο την ουσιαστική ενίσχυση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης τόσο στον θεσμικό όσο και στον αναπτυξιακό τομέα.
Τηρώντας τη ρητή προεκλογική δέσμευση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη προχωράμε σε μια βαθιά τομή στη λειτουργία των ΟΤΑ, η οποία συνδυάζει το όραμα με τον ρεαλισμό, τη διαφάνεια με τη λειτουργικότητα, την εξυπηρέτηση του πολίτη με τη χρηστή διοίκηση.
Το υπό συζήτηση νομοσχέδιο αποτελεί τομή, διότι, ανάμεσα σε όλα τα άλλα, βάζει τέλος στις συνθήκες ακυβερνησίας που είχε προκαλέσει η a la carte απλή αναλογική του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία οδηγούσε σε πολλές περιπτώσεις εκλεγμένους τοπικούς άρχοντες σε ένα καθεστώς ιδιότυπης «ομηρείας».
Μια «ομηρεία» που, με τη σειρά της, στερούσε τους πολίτες από έργα και υπηρεσίες που δικαιούνται να απολαμβάνουν.
Ο στόχος μας, λοιπόν, είναι να επαναφέρουμε την κυβερνησιμότητα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Αντιμετωπίζουμε δραστικά τις ολέθριες συνέπειες που είχε το ισχύον σύστημα στην ομαλή λειτουργία των Περιφερειών και των Δήμων.
«Ξεκλειδώνουμε» τις γραφειοκρατικές διαδικασίες για να μπορούν, στο εξής, να λαμβάνονται γρήγορα αποφάσεις, έτσι ώστε να υλοποιείται το πρόγραμμα που έχουν εγκρίνει οι πολίτες με την ψήφο τους και να αξιοποιούνται όλα τα χρηματοδοτικά εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας.
Συνοψίζω τις βασικές αλλαγές που επιφέρει το νομοσχέδιο:
1ον. Θεσπίζεται σταθερός εκλογικός κύκλος για την Αυτοδιοίκηση, αποσυνδέοντας έτσι την εκλογή Δημοτικών και Περιφερειακών Αρχών από τις Ευρωεκλογές. Συγκεκριμένα, προβλέπεται η επαναφορά της πενταετούς θητείας. Οι δήμαρχοι και οι περιφερειάρχες που θα αναδειχθούν από τις εκλογές της 8ης Οκτωβρίου 2023, θα έχουν πλήρη πενταετή θητεία, η οποία θα ξεκινήσει την 1η Ιανουαρίου 2024.
2ον. Το όριο εκλογής από τον πρώτο γύρο τίθεται σε ποσοστό 43% συν μία ψήφο.
3ον. Τίθεται όριο 3% για το δικαίωμα εκλογής δημοτικού ή περιφερειακού συμβούλου, το οποίο είναι ανεξάρτητο από τον αριθμό των μελών του οικείου συμβουλίου και ευθυγραμμισμένο με το ισχύον όριο στις εθνικές εκλογές.
4ον. Εξασφαλίζεται η εκλογή των 3/5 των μελών του συμβουλίου στον νικητή των εκλογών.
5ον. Προβλέπεται η εκλογή συμβουλίων ή προέδρων δημοτικών κοινοτήτων σε όλη την επικράτεια, χωρίς εξαίρεση, μία ρύθμιση που ανταποκρίνεται σε σχετικά αιτήματα των τοπικών κοινωνιών. Ειδικότερα για τις κοινότητες με πληθυσμό μέχρι και 300 κατοίκους, κάθε συνδυασμός μπορεί να έχει πάνω από έναν υποψήφιο πρόεδρο. Πρόεδρος εκλέγεται ο πρώτος σε σταυρούς, ανεξαρτήτως συνδυασμού, από τον πρώτο γύρο.
Ειδικά, δε, για όσα είπε η εισηγητής του Κινήματος Αλλαγής, η κ. Λιακούλη, θα ήθελα να παραπέμψω στο άρθρο 79 του ν. 3852/10, στο οποίο αναφέρεται ρητά ότι Πρόεδρος του συμβουλίου της κοινότητας άνω των 300 κατοίκων ορίζεται ο σύμβουλος του πρώτου κατά σειρά συνδυασμού, που έλαβε τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης μεταξύ των υποψηφίων του συνδυασμού του και, στην περίπτωση ισοψηφίας, αυτός που είναι γραμμένος πρώτος στην απόφαση επικύρωσης της εκλογής από το αρμόδιο πρωτοδικείο. Αυτό, φυσικά, ισχύει όπως ίσχυσε όλα τα προηγούμενα χρόνια.
6ον. Η υποβολή των υποψηφιοτήτων γίνεται μόνο μέσω συνδυασμών και με δήλωση που υποβάλλεται στην ηλεκτρονική πύλη gov.gr, κατ’ επιλογή του υποψηφίου με το πατρώνυμο ή το μητρώνυμό του.
7ον. Στο πλαίσιο της θέσπισης σταθερού εκλογικού κύκλου – με την διεξαγωγή των αυτοδιοικητικών εκλογών να προβλέπεται τη δεύτερη Κυριακή του μηνός Οκτωβρίου του πέμπτου έτους κάθε δημοτικής περιόδου – τίθεται καταληκτική ημερομηνία η 31η Αυγούστου του έτους των εκλογών, για την κατάρτιση και δήλωση των συνδυασμών και η 10η Σεπτεμβρίου για την ανακήρυξη αυτών από το αρμόδιο δικαστήριο, ώστε να υπάρχει πλήρης έλεγχος των εκλογικών δαπανών και οι υποψήφιοι να είναι εγκαίρως γνωστοί στο εκλογικό σώμα.
8ον. Ο αριθμός των μελών των δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων, καθώς και των συμβουλίων δημοτικών κοινοτήτων καθορίζεται με βάση συγκεκριμένες πληθυσμιακές κλίμακες. Προβλέπεται λελογισμένη μείωση του αριθμού των μελών τους, με στόχο τον εξορθολογισμό, χωρίς να δημιουργείται πρόβλημα στην ομαλή λειτουργία των ΟΤΑ. Επισημαίνω εδώ ότι, ανταποκρινόμενοι σε ορισμένες ανησυχίες που διατυπώθηκαν ως προς την πρόβλεψη αυτή, προχωρήσαμε σε στοχευμένες παρεμβάσεις. Στο πλαίσιο αυτό, δήμος που αποτελείται από περισσότερες από έξι (6) δημοτικές ενότητες και έχει πληθυσμό από 10.001 έως 50.000 κατοίκους, δικαιούται αυξημένου αριθμού μελών δημοτικού συμβουλίου. Για παράδειγμα, ο Δήμος Ελασσόνας, με βάση τον μόνιμο πληθυσμό του που είναι 32.121 κάτοικοι, θα δικαιούταν δημοτικό συμβούλιο με 29 μέλη. Επειδή, όμως, αποτελείται από 9 δημοτικές ενότητες, δικαιούται αριθμό μελών που αντιστοιχεί στην επόμενη κατηγορία, δηλαδή 35 μέλη. Επαναλαμβάνω ότι, στο αρχικό σχέδιο, προβλέπαμε πολύ μεγαλύτερη μείωση του αριθμού των μελών των δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων. Ωστόσο, έπειτα από τις διαβουλεύσεις που είχαμε με τους θεσμικούς μας εταίρους σε δήμους και περιφέρειες, προχωρήσαμε σε μια λελογισμένη μείωση συγκριτικά με τις αρχικές προβλέψεις. Αυτό, από μόνο του, συνιστά μια ελάχιστη απόδειξη της πρόθεσής μας να τείνουμε ευήκοα ώτα στις απόψεις και στις προτάσεις που διατυπώθηκαν κατά τη διάρκεια της δημόσιας διαβούλευσης. Διαψεύδονται, λοιπόν, εμπράκτως οι περί του αντιθέτου αβάσιμοι ισχυρισμοί κάποιων κύκλων της αντιπολίτευσης.
9ον. Εξορθολογίζεται το πλαίσιο κωλυμάτων εκλογιμότητας και ασυμβιβάστων, λαμβανομένων υπόψιν και παρατηρήσεων που διατυπώθηκαν στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης.
10ον. Επαναδιατυπώνονται με σαφήνεια και πληρότητα δικονομικές διατάξεις που αφορούν την εκδίκαση διαφορών που σχετίζονται με τις εκλογές ΟΤΑ.
11ον. Για τη διεξαγωγή των εκλογών δημοτικών και περιφερειακών αρχών λαμβάνεται υπόψιν ο μόνιμος πληθυσμός, όπως αποτυπώνεται στα αποτελέσματα της τελευταίας απογραφής.
12ον. Επιπλέον, και σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα ισχύοντα, ο εκλεγμένος περιφερειάρχης, κατά τη διάρκεια της θητείας του, τελεί σε αναστολή της επαγγελματικής του δραστηριότητας.
Σημειώνω εδώ ότι οι βασικές διατάξεις του σχεδίου νόμου προέκυψαν μέσα από γόνιμο διάλογο με τους θεσμικούς εκπροσώπους της Αυτοδιοίκησης Α’ και Β’ βαθμού (ΚΕΔΕ και ΕΝΠΕ), ενώ κατά την επεξεργασία του ελήφθησαν υπόψη, όπως προανέφερα, σχόλια και παρατηρήσεις που υποβλήθηκαν από φορείς στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης.
Ο νέος νόμος για τους ΟΤΑ υλοποιεί με απολύτως λειτουργικό τρόπο την επιταγή του Συντάγματος που ορίζει ότι η Αυτοδιοίκηση έχει σοβαρές αρμοδιότητες για να βελτιώνει την καθημερινότητα των πολιτών.
Το είπα πριν, το επαναλαμβάνω και τώρα: Ο εκλογικός νόμος του ΣΥΡΙΖΑ κατέληξε σε καταστροφικό φιάσκο, διότι διαιώνιζε ένα καθεστώς ακυβερνησίας στους ΟΤΑ.
Και αυτό το γνωρίζουν καλύτερα από όλους οι ίδιοι οι λειτουργοί της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Γι’ αυτό και πολλοί από αυτούς, ανάμεσά τους και αρκετοί που προέρχονται από την αξιωματική αντιπολίτευση, στηρίζουν τις αλλαγές που προωθούμε σήμερα.
Με την ψήφιση λοιπόν του υπό συζήτηση νομοσχεδίου βάζουμε τέλος στο «μοντέλο ακυβερνησίας» που επέβαλε ο ΣΥΡΙΖΑ.
Θυμίζω ότι μία από τις πρώτες αλλαγές που κάναμε ήταν να δώσουμε αρμοδιότητες στην οικονομική επιτροπή των Δήμων, έτσι ώστε να «λυθούν τα χέρια» των δημοτικών αρχών και να μπορέσουν να υλοποιήσουν αποφάσεις προς την κατεύθυνση του προγράμματος, για το οποίο τις επέλεξαν οι πολίτες με την ψήφο τους στις εκλογές.
Άκουσα με προσοχή τον εισηγητή του ΣΥΡΙΖΑ για τη σχέση της Κυβέρνησης με την Αυτοδιοίκηση και πράγματι μου δίνεται η καλύτερη αφορμή για να αναπτύξω το πλαίσιο μέσα στο οποίο έρχεται αυτός ο εκλογικός νόμος, αλλά και πώς συμπληρώνεται με τις επόμενες θεσμικές και οικονομικές παρεμβάσεις που θα ακολουθήσουν.
Και θα συμφωνήσω με τον εισηγητή του ΚΚΕ, κ. Συντυχάκη, ότι το νομοσχέδιο αυτό είναι μόνο ένας κρίκος μιας μακράς αλυσίδας. Όχι, όμως, αντιδραστικής, όπως περιέγραψε, αλλά δημοκρατικής, προοδευτικής και αναπτυξιακής.
Και αυτό γιατί, η Ελλάδα μετά από μια δεκαετία οικονομικής κρίσης και δεκαπέντε μήνες διαρκούς μάχης με την πανδημία του κορονοϊού, γυρίζει σελίδα.
Από την πρώτη στιγμή που η Κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας, προχωρήσαμε ταχύτατα στην υλοποίηση των προεκλογικών μας δεσμεύσεων για τον χώρο της Αυτοδιοίκησης.
Έχουμε — και το αποδεικνύουμε εμπράκτως — ένα δυναμικό, εφαρμόσιμο, συνεκτικό και ολοκληρωμένο στρατηγικό σχέδιο για τις Περιφέρειες και τους Δήμους.
Σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, η βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών εξαρτάται από τους πόρους που Κυβέρνηση και Αυτοδιοίκηση επενδύουν, ώστε πράγματι η ζωή των πολιτών να γίνει καλύτερη. Και αυτοί οι πόροι, μετά από πολλά χρόνια, είναι διαθέσιμοι, καθώς αφενός το Πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης» και αφετέρου το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης αθροίζουν πάνω από 5,5 δισεκατομμύρια ευρώ, αποτελώντας ένα σύγχρονο «Σχέδιο Μάρσαλ» για την Αυτοδιοίκηση, δίνοντας την ευκαιρία στους Δήμους και τις Περιφέρειες να συμβάλλουν δυναμικά στην επανεκκίνηση της εθνικής οικονομίας και αλλάζοντας παράλληλα την όψη των τοπικών κοινωνιών.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η πολυετής οικονομική κρίση είχε ως συνέπεια τη σημαντική μείωση των θεσμοθετημένων πόρων (Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι) που προέρχονται από θεσμοθετημένες πηγές φορολογικών εσόδων – όπως ο Φόρος Εισοδήματος Φυσικών και Νομικών Προσώπων, ο Φ.Π.Α και ο ΕΝ.Φ.Ι.Α. – και αποδίδονται στους Ο.Τ.Α. προκειμένου να εξασφαλίζεται η οικονομική αυτοτέλεια της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Ενδεικτικά, από το 2011 έως σήμερα σε ό,τι αφορά τους Δήμους της χώρας, αποτυπώνεται μία σωρευτική μείωση της τάξεως του 42%: από περίπου 3,554 δισ. ευρώ το 2011, σε 2,045 δισ. ευρώ το 2020.
Αυτή η τάση συρρίκνωσης πλέον αντιστρέφεται εντυπωσιακά και τα δύο μεγάλα Προγράμματα έρχονται να υπερκαλύψουν το έλλειμμα αυτό, με πολλαπλασιαστικά μάλιστα αναπτυξιακά οφέλη την επόμενη πενταετία.
Το σημαντικό βήμα που κάνουμε με το νομοσχέδιο για την εκλογή Δημοτικών και Περιφερειακών Αρχών, είναι ένα απαραίτητο βήμα που θα συνδυαστεί και με τα επόμενα βήματα που δρομολογούμε, προκειμένου να εξοπλίσουμε την Αυτοδιοίκηση με όλα τα εργαλεία που χρειάζεται για την εύρυθμη διαχείριση των τοπικών υποθέσεων και τελικά την βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών.
Πρώτον, στηρίζουμε τους Δήμους για όσο διάστημα χρειαστεί. Την περασμένη χρονιά ενισχύσαμε τους Δήμους με κονδύλια ύψους 187,1 εκατ. ευρώ, ενώ στα 50 εκατ. ευρώ ανήλθε η έκτακτη χρηματοδότηση των προηγούμενων μηνών. Και, σε συνεννόηση με το οικονομικό επιτελείο, θα συνδράμουμε ξανά τους Δήμους, εντός του έτους, για να συνεχίζουν να στηρίζουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις σε τοπικό επίπεδο.
Δεύτερον, επιταχύνουμε την υλοποίηση των αναπτυξιακών προγραμμάτων του υπουργείου Εσωτερικών – «Αντώνης Τρίτσης» και «Φιλόδημος ΙΙ» – εντάσσοντας συνεχώς νέα έργα που συμβάλλουν στην ανάκαμψη της εθνικής μας οικονομίας και επιταχύνουν την περιφερειακή ανάπτυξη.
Πρόκειται για προγράμματα που χρηματοδοτούν την κατασκευή, αναβάθμιση ή συντήρηση επενδυτικών έργων και υποδομών, τα οποία αλλάζουν την τοπική όψη και δημιουργούν χιλιάδες θέσεις εργασίας σε κάθε γωνιά της Πατρίδας μας.
Τρίτον, έχουμε ξεκαθαρίσει ότι είναι πρόθεσή μας να μεταφερθεί η είσπραξη του ΕΝΦΙΑ στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, παράλληλα με την αναμόρφωση των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ), των χρημάτων δηλαδή που έχει η Αυτοδιοίκηση Α’ και Β’ βαθμού για να υλοποιήσει τον προϋπολογισμό της.
Όλα αυτά, βέβαια, συνδέονται με τη βασική θεσμική αλλαγή που μας μένει ακόμα να κάνουμε στην Αυτοδιοίκηση.
Αναφέρομαι στο κεφάλαιο της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, δηλαδή της αποσαφήνισης των αρμοδιοτήτων μεταξύ του κεντρικού κράτους, των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, των Περιφερειών και των Δήμων.
Και στο σημείο αυτό, θα ήθελα να κάνω μία παρένθεση και να απευθυνθώ ξανά στον κ. Ζαχαριάδη. Κύριε Ζαχαριάδη, από την πρώτη στιγμή που αναλάβαμε την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εσωτερικών, όπως μας την εμπιστεύτηκε ο Πρωθυπουργός, μαζί με τον κ. Βορίδη, είπαμε ότι έχουμε να κλείσουμε έναν κύκλο θεσμικών παρεμβάσεων. Ψηφίστηκε το νομοσχέδιο για τον ΑΣΕΠ, το νομοσχέδιο για τον Εσωτερικό Έλεγχο, ήρθε ενδιαμέσως το νομοσχέδιο για την άρση των περιορισμών για την ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού, έχουμε τον εκλογικό νόμο για τους ΟΤΑ και προχωρούμε στην ολοκλήρωση της δημόσιας διαβούλευσης για τα ζώα συντροφιάς. Αμέσως μετά από αυτόν τον κύκλο, πολύ σύντομα δηλαδή, ξεκινάμε τη συζήτηση για την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση, η οποία χτίζεται πάνω στη συζήτηση που είχε προηγηθεί και πιστεύω ότι θα ολοκληρωθεί γρήγορα. Επομένως, κάτι το οποίο εσείς δεν κάνατε επί τεσσεράμισι χρόνια, εμείς θα το κάνουμε. Όχι σε τεσσερισήμισι μήνες, όπως είμαστε τώρα, αλλά εντός του έτους.
Γιατί η εμβληματική μεταρρύθμιση της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης είναι μια πραγματική καινοτομία, η οποία, σε συνδυασμό με το νέο εκλογικό σύστημα και την κατάργηση της απλής αναλογικής, αποσκοπεί στην ισχυροποίηση του θεσμού της Αυτοδιοίκησης.
Και ξεκαθαρίζω για ακόμη μία φορά: Για εμάς, η παραχώρηση επιπλέον αρμοδιοτήτων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, χωρίς την μεταφορά των ανάλογων πόρων, είναι «δώρον άδωρον». Άρα: Η μεταφορά αρμοδιοτήτων πηγαίνει χέρι-χέρι με τη μεταφορά πόρων.
Έτσι θα μπει τέλος στο στρεβλό καθεστώς της επικάλυψης αρμοδιοτήτων, το οποίο, δυστυχώς, έχει διαμορφωθεί εδώ και δεκαετίες.
Ένα καθεστώς που διαιωνίζει τον τραγέλαφο των «ανευθυνοϋπεύθυνων».
Που εμποδίζει τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών σε κρίσιμους τομείς, όπως είναι η Υγεία και η Παιδεία.
Που ταλανίζει τους πολίτες και τα μέλη των τοπικών κοινωνιών και, σε πολλές περιπτώσεις, τους αφήνει απροστάτευτους ακόμη και απέναντι στα σοβαρά προβλήματα που προκαλούνται από επικίνδυνα καιρικά και φυσικά φαινόμενα.
Δεν είναι δυνατόν — και ελπίζω ότι συμφωνούμε όλοι σε αυτό — να συζητάμε εν έτει 2021 για το ποιος έχει, λόγου χάριν, την αρμοδιότητα για το κλάδεμα των δέντρων.
Εμείς, λοιπόν, είμαστε αποφασισμένοι να τα ξεκαθαρίσουμε όλα αυτά τα ζητήματα.
Και αυτό κάνουμε ήδη.
Η σημερινή κυβέρνηση έχει αποδείξει ότι παρά τις κρίσεις — ακόμη και σε πρωτοφανείς συνθήκες, όπως αυτές που προέκυψαν λόγω της πανδημίας — υλοποιεί τις δεσμεύσεις της και συνεχίζει τις μεταρρυθμίσεις.
Αποτελεί στρατηγική επιλογή μας, συνολικά της κυβέρνησης, και ειδικότερα του υπουργείου Εσωτερικών, να προσφέρουμε στην Τοπική Αυτοδιοίκηση όλα τα απαιτούμενα αναπτυξιακά, θεσμικά και χρηματοδοτικά κίνητρα που θα της επιτρέψουν να αναβαθμίσει και να εκσυγχρονίσει τη λειτουργία της, με στόχο πάντοτε να κάνουμε τη ζωή των πολιτών καλύτερη.
Εμείς, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, έχουμε αποδείξει ότι έχουμε και τη βούληση και τη δυνατότητα να υλοποιήσουμε καινοτόμες πολιτικές. Παρά τις κρίσεις και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε, έχουμε αποδείξει ότι είμαστε σταθερά προσανατολισμένοι στην αρχή «Πρώτα ο πολίτης».
Όπως έχει δηλώσει πολλές φορές ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, η στρατηγική κατεύθυνσή μας είναι σαφής και ξεκάθαρη: Θέλουμε ένα Δημόσιο που θα παρέχει αξιόπιστες, γρήγορες, διαφανείς και φιλικές υπηρεσίες στους πολίτες. Και θέλουμε μια Αυτοδιοίκηση, που δεν θα είναι ο «φτωχός συγγενής» του κράτους, ή ένα απλό «παρακολούθημα» της κεντρικής διοίκησης, αλλά θα διαθέτει το κύρος, τους αναγκαίους πόρους και την απαιτούμενη ευελιξία, έτσι ώστε να γίνει η ζωή όλων των Ελλήνων καλύτερη, σε όποια γωνιά της Πατρίδας μας ζουν.
Όραμά μας είναι μια σύγχρονη Τοπική Αυτοδιοίκηση που θα λειτουργεί ως ισχυρός πυλώνας ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής.
Μια Αυτοδιοίκηση που, μέσα από τη σχέση εμπιστοσύνης και συνεργασίας με την κεντρική κυβέρνηση, θα προσφέρει στους πολίτες ποιοτικές υπηρεσίες.
Πάνω σε αυτούς τους άξονες έχουμε οικοδομήσει τον νέο εκλογικό νόμο για τους ΟΤΑ.
Ενισχύουμε την κυβερνησιμότητα γιατί έτσι θα ενισχυθούν η αποτελεσματικότητα και η ταχύτητα ανταπόκρισης στις απαιτήσεις των πολιτών.
Αλλάζουμε τον χάρτη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, γιατί θέλουμε να αλλάξουμε προς το καλύτερο την πατρίδα μας.
Αγωνιζόμαστε ώστε τα οφέλη της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης να επιμεριστούν δίκαια σε όλους τους πολίτες, σε κάθε γωνιά της χώρας, χωρίς αποκλεισμούς και διακρίσεις.
Η ψήφιση του νομοσχεδίου για την εκλογή Δημοτικών και Περιφερειακών Αρχών αποτελεί άλλο ένα γενναίο και ουσιαστικό βήμα για να θέσουμε σε νέες βάσεις την τόσο κρίσιμη σχέση του Κράτους με τους πολίτες.
Μια σχέση που πρέπει να βασίζεται στη συνεργασία και όχι στην αντιπαλότητα, στην εμπιστοσύνη και όχι στη δυσπιστία, στη διαφάνεια και όχι στις «υπόγειες» συναλλαγές, στο αμοιβαίο συμφέρον και όχι στις διάφορες κοντόφθαλμες και «περιχαρακωμένες» σκοπιμότητες.
Το όραμά μας για την Τοπική Αυτοδιοίκηση — για τις ξεχωριστές, κατά τόπους «Ελλάδες» στις οποίες ζει ο καθένας από εμάς — δείχνει τον δρόμο που οδηγεί στο όραμα της «μεγάλης Ελλάδας» στην οποία ζούμε όλοι.
Και στην Ελλάδα αυτή, την Πατρίδα που αξίζει να ζούμε, τον πρώτο λόγο έχουν η ασφάλεια, η ευημερία και η προκοπή του πολίτη, όλων των Ελληνίδων και Ελλήνων, τόσο σε τοπικό όσο και σε εθνικό επίπεδο”.
