ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ

Ναι, καθώς και από τα Επαρχεία ασκούνται οι αρμοδιότητες κατ’ αναλογία με τις Ν.Α., ενώ από καμία διάταξη του «Καλλικράτη» δεν προβλέπεται διαφορετική διαδικασία μετατάξεων για το προσωπικό αυτό. Ως εκ τούτου, και σε αυτή την περίπτωση θα ακολουθηθεί κατ’ αναλογία η διαδικασία της παρ.1 του άρθρου 257 ν.3852/2010.

Ναι. Η υποχρέωση παραμονής για το υπόλοιπο των δέκα (10) τουλάχιστον ετών υφίσταται και στην περίπτωση που οι υπάλληλοι Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων μετατάσσονται σε Δήμους σύμφωνα με τις ανωτέρω διατάξεις.

Το μόνιμο και με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου προσωπικό των οργανικών μονάδων των κρατικών περιφερειών, των οποίων αρμοδιότητες απονέμονται στις αιρετές περιφέρειες της αντίστοιχης χωρικής αρμοδιότητας βάσει των ρυθμίσεων του προγράμματος Καλλικράτης, μπορεί, με αίτησή του εντός της τιθέμενης από το νόμο προθεσμίας, να ζητήσει τη μετάταξή του στην αιρετή περιφέρεια της αντίστοιχης κατά τόπον αρμοδιότητας, βάσει της παρ. 1 του άρθρου 256 του ν.3852/2010, ακόμη και στην περίπτωση που το προσωπικό αυτό ασκεί τα υπαλληλικά του καθήκοντα στις Ενδιάμεσες Διαχειριστικές των Περιφερειών ή ακόμη και στην περίπτωση που το προσωπικό αυτό είναι αποσπασμένο σε κάποιο άλλο φορέα, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι προ της έκδοσης της απόφασης μετακίνησης στην οικεία ΕΔΑΠ ή της απόσπασης σε οποιοδήποτε φορέα υπηρετούσε (με απόφαση τοποθέτησης) σε οργανική μονάδα της κρατικής περιφέρειας της οποίας αρμοδιότητες απονέμονται στην αιρετή περιφέρεια.

Οι εθελούσιες μετατάξεις του προσωπικού των υφιστάμενων Κρατικών Περιφερειών σε Περιφέρειες του Ν. 3852/2010, που γίνονται σύμφωνα με το άρθρο 256 παρ. 1, αφορούν μόνο στο προσωπικό που έχει ασκήσει αρμοδιότητες συναφείς με εκείνες που παρατίθενται στον Υποτομέα Διαχείρισης Υδάτων (άρθρο 186) και όχι για το σύνολο των λοιπών αρμοδιοτήτων που έχουν μεταβιβαστεί στις Κρατικές Περιφέρειες και οι οποίες εξακολουθούν να ασκούνται από αυτές.

Επειδή η μετάταξη, σύμφωνα με τη σχετική νομολογία, αναλύεται σε απόλυση και οιονεί διορισμό, το προσωπικό που έχει μεταταχθεί εν τω μεταξύ σε άλλες υπηρεσίες δεν υπάγεται στις διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 257 ν.3852/2010. Επιπλέον, εάν η διαδικασία δεν έχει ολοκληρωθεί, αλλά εκκρεμεί η δημοσίευση της μετάταξης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, αυτή θα πρέπει να δημοσιευθεί, στο πλαίσιο των αρχών της χρηστής διοίκησης και της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης του πολίτη, και στη συνέχεια θα ισχύσει κανονικά η μετάταξη.

Όπως αναφερόταν και στην Α.Π. οικ.33782/16-6-2010 εγκύκλιό μας, η παράγραφος 1 του άρθρου 257 ν. 3852/2010 αφορά και προσωπικό των Ν.Α. που είναι αποσπασμένο σε άλλες υπηρεσίες, βάσει κοινών ή ειδικών διατάξεων, αρκεί να υπάγεται οργανικά στην κρίσιμη υπηρεσία. Κατά τα λοιπά, η μετάταξη του προσωπικού είτε στο δήμο, βάσει των διατάξεων του άρθρου 257, είτε στην Περιφέρεια, βάσει των διατάξεων του άρθρου 255, δεν συνεπάγεται διακοπή της απόσπασης, αλλά με τη λήξη της απόσπασης ο υπάλληλος επιστρέφει στην υπηρεσία στην οποία έχει εν τω μεταξύ μεταταγεί.

Όχι, καθώς δεν αίρεται η υποχρέωση τήρησης της γενικής διάταξης της παραγράφου 1 του άρθρου 73 του ν.3528/2007 (Υπαλληλικός Κώδικας), βάσει της οποίας δεν επιτρέπεται μετάταξη υπαλλήλου πριν τη συμπλήρωση δύο (2) ετών από το διορισμό του. Το προσωπικό αυτό καθίσταται αυτοδικαίως, από 1-1-2011, προσωπικό των Περιφερειών της αντίστοιχης χωρικής αρμοδιότητας, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 255 ν.3852/2010.

Όχι, καθώς σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 8 του άρθρου 257 ν.3852/2010, το προσωπικό αυτό μετατάσσεται αυτοδικαίως, από 1-1-2011, στο δήμο όπου λειτουργούσε το ΚΕΠ, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις παραγράφους 2α, 3, 4, 5, 6 και 7 του άρθρου 257.

Όχι, καθώς για το προσωπικό αυτό υπάρχει ειδική πρόβλεψη στο άρθρο 201 παρ.4 ν.3852/2010, σύμφωνα με την οποία καθίσταται αυτοδικαίως προσωπικό της οικείας Περιφέρειας, με την ίδια σχέση εργασίας.

Οι διατάξεις του άρθρου 205 του ν. 4555/2018, αποσκοπούν στην ομοιόμορφη, πιστή και ολοκληρωμένη τήρηση των διατάξεων του ν. 4270/2014 και του πδ. 80/2016 από τους φορείς που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής αυτού. Τα ανωτέρω νομοθετήματα, με τις ειδικότερες διατάξεις που αφορούν τόσο στις οργανικές μονάδες οικονομικών υπηρεσιών όσο και τους προϊστάμενους αυτών, καταδεικνύουν τον κρίσιμο ρόλο που επιτελούν στην διασφάλιση της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης των φορέων τους.
Για το νομοθέτη, οι εν λόγω οργανικές μονάδες καθίστανται ιδιαίτερα σημαντικές καθώς η οικονομική λειτουργία και διαχείριση αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της βιώσιμης λειτουργίας του φορέα και επηρεάζει την εν γένει ασκούμενη δημοσιονομική πολιτική του κράτους, καθώς τα οικονομικά στοιχεία των αποδόσεων τους λαμβάνονται υπόψη στον πολυετή δημοσιονομικό προγραμματισμό, στον καθορισμό του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού στόχου, στον υπολογισμό των ενδεικτικών ετήσιων στόχων ελλειμμάτων ή πλεονασμάτων των Φορέων Γενικής Κυβέρνησης. και τις δημοσιονομικές παρεμβάσεις.
Εξ αυτών των λόγων, ο νομοθέτης επιθυμεί κατ’ αρχάς οι σχετικές Υπηρεσίες να αποτελούν αυτόνομη/διακριτή οργανική μονάδα στο υψηλότερο ιεραρχικό επίπεδο των φορέων, και προς τούτο υποχρεώνει την Κεντρική Διοίκηση στη σύσταση Γενικών Διευθύνσεων Οικονομικών Υπηρεσιών (ΓΔΟΥ) στις οποίες «σχετικές γενικές διευθύνσεις υπάγονται όλες οι υφιστάμενες οικονομικές οργανικές μονάδες και οι αρμοδιότητες οικονομικού ενδιαφέροντος του φορέα και, εφόσον κριθεί σκόπιμο, και άλλες οργανικές μονάδες αυτού.» (άρθρο 24 ν. 4270/2014).
Ο κρίσιμος ρόλος των ανωτέρω Υπηρεσιών, έχει ως αποτέλεσμα τον ορισμό βάσει ειδικών διατάξεων, των προϊσταμένων τους, ως προϊστάμενους οικονομικών υπηρεσιών (ΠΟΥ) και την απόδοση σε αυτούς διευρυμένων αρμοδιοτήτων, καθηκόντων και υποχρεώσεων. Για την Κεντρική Διοίκηση ΠΟΥ ορίζονται ρητά οι επικεφαλής των ΓΔΟΥ, καταδεικνύοντας έτσι τη βούληση του νομοθέτη ο ΠΟΥ να βρίσκεται στο ανώτατο ιεραρχικά επίπεδο της σχετικής οργανικής μονάδας. Για τους ΠΟΥ των λοιπών φορέων Γενικής Κυβέρνησης, των οποίων, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του άρθρου 25 του ν. 4270/2014, «οι αρμοδιότητες είναι εξίσου σημαντικές με εκείνες των ΠΟΥ των Υπουργείων» γίνεται πρόβλεψη «για πρώτη φορά σε ξεχωριστό άρθρο, προκειμένου να αναδειχθεί ο ρόλος τους στο πλαίσιο της ορθής δημοσιονομικής διαχείρισης, κατ’ εφαρμογή της παρ. 2 του άρθρου 13 της Οδηγίας 85/2011/ΕΕ.».
Παρά το γεγονός της εξομοίωσης ως προς την σημαντικότητα, των αρμοδιοτήτων μεταξύ των ΠΟΥ της Κεντρικής Διοίκησης και των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, στην περίπτωση των τελευταίων, ο νόμος αποφεύγει τον ρητό ορισμό τους αναφέροντας ότι «οι σχετικές αρμοδιότητες ασκούνται από τον, σύμφωνα με τον οικείο Οργανισμό, προϊστάμενο οικονομικών υπηρεσιών.» (άρθρο 25 ν. 4270/2014). Τούτο, δεν αναιρεί σε καμιά περίπτωση την εκφρασμένη ως άνω βούληση του νομοθέτη, περί του πλαισίου που θέλει να διέπει τους ΠΟΥ, αλλά οφείλεται στο γεγονός των εμφανιζόμενων ιδιαιτεροτήτων και διαφορών της οργανωτικής δομής των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, όπου για παράδειγμα το ιεραρχικό επίπεδο της Γενικής Διεύθυνσης δεν εμφανίζεται συχνά. Γι αυτό και ο νόμος παραπέμπει στους οικείους Οργανισμούς, τους οποίους θεωρεί εναρμονισμένους με τις σχετικές διατάξεις περί ιεραρχικού επιπέδου της οικονομικής οργανικής μονάδας, του ορισμού και της περιγραφής των αρμοδιοτήτων του ΠΟΥ.
Τα ως άνω εκτεθέντα, βρίσκονται σε απόλυτη συμφωνία και αποτελούν τη βάση των διατάξεων του άρθρου 205 του ν. 4555/2018, κατά την έννοια των οποίων στους ΟΤΑ α΄ βαθμού προϊστάμενος οικονομικών υπηρεσιών θεωρείται ο προϊστάμενος της γενικής διεύθυνσης ή διεύθυνσης στην οποία υπάγονται όλες οι υφιστάμενες οικονομικές οργανικές μονάδες και οι αρμοδιότητες οικονομικού ενδιαφέροντος (μόνο) και, εφόσον κριθεί σκόπιμο, και άλλες οργανικές μονάδες αυτού (κατά κύριο λόγο). Σημειώνεται, ότι στις περιπτώσεις κατά τις οποίες στις σχετικές Διευθύνσεις υπάγονται και άλλες οργανικές μονάδες, η έννοια του κατά κύριο λόγο, δεν υπόκειται σε ποσοστιαίες εκτιμήσεις, δεδομένου ότι για το νομοθέτη του ν. 4270/2014 ακόμα και στην περίπτωση που λόγω του περιορισμένου αντικειμένου των ΓΔΟΥ των Υπουργείων, υπόκεινται σε αυτή και άλλες οργανικές μονάδες, χαρακτηρίζει τις τελευταίες «υποστηρικτικού ιδίως χαρακτήρα», υπερτονίζοντας έτσι τη σημασία των οικονομικών υπηρεσιών.
Υπογραμμίζεται, ότι με γνώμονα την πιστή εφαρμογή των οριζομένων στα ως άνω σχετικά νομοθετήματα, σκόπιμη θα ήταν η τροποποίηση άμεσα των οικείων Οργανισμών Εσωτερικής Υπηρεσίας των φορέων, και η πρόβλεψη σύστασης διακριτής οργανικής μονάδας στην οποία θα συγκεντρώνονται όλες οι οικονομικές υπηρεσίες (συμπεριλαμβανομένης και της μισθοδοσίας).
Κατά το μεταβατικό στάδιο, εφόσον στον Εσωτερικό Οργανισμό Υπηρεσίας του φορέα, προβλέπεται για παράδειγμα Διεύθυνση Διοικητικών – Οικονομικών Υπηρεσιών, ο Προϊστάμενος αυτής υπό τον οποίο βρίσκεται το σύνολο των οικονομικών αντικειμένων, δεν μπορεί να θεωρείται αναρμόδιος, κατά την άποψη της Υπηρεσία μας, και το βάρος της ευθύνης εφαρμογής των δημοσιολογιστικών διατάξεων να μετακυλίεται σε έναν Προϊστάμενο υφιστάμενης οργανικής μονάδας, η οποία συγκεντρώνει το σύνολο των οικονομικών υπηρεσιών και αρμοδιοτήτων, όπως λόγου χάρη στον Προϊστάμενο Λογιστηρίου.
Ακόμα όμως και στις περιπτώσεις όπου, στη Διεύθυνση Διοικητικού – Οικονομικού υπόκεινται περισσότερα του ενός Τμημάτων οικονομικού αντικειμένου, λ.χ. Λογιστήριο, Τμήμα Εσόδων κλπ, καθίσταται σαφές ότι ο Προϊστάμενος της υφιστάμενης μονάδας, αυτός του Λογιστηρίου, δεν θα μπορούσε διοικητικά να δίνει εντολές ή/και να ελέγχει/εποπτεύει άλλον Προϊστάμενο Τμήματος, επίσης οικονομικού αντικειμένου και ίδιου ιεραρχικού επιπέδου, όπως ενδεικτικά προαναφέραμε του Τμήματος Εσόδων.

Στο πεδίο εφαρμογής των διατάξεων του ν.4555/2018 εντάσσονται οι ΟΤΑ και τα νπδδ αυτών και ως εκ τούτου δεν προκύπτει υποχρέωση εφαρμογής τους από τις κοινωφελείς επιχειρήσεις, οι οποίες αποτελούν νπιδ των δήμων και διέπονται από τις ειδικές για αυτές διατάξεις και από τους εσωτερικούς κανονισμούς τους. Παράλληλα όμως επισημαίνουμε ότι :
- οι περισσότερες κοινωφελείς επιχειρήσεις ανήκουν στο Μητρώο Φορέων Γενικής Κυβέρνησης και οφείλουν επίσης να εφαρμόζουν τις διατάξεις που αφορούν τους εν λόγω φορείς (π.χ. ν.4270/2014,π.δ. 80/2016) και ότι
- από την υπαγωγή των δαπανών των επιχειρήσεων, στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου και σύμφωνα με νομολογία αυτού, ο έλεγχος αυτός σε περίπτωση μη υπάρξεως κανονισμού οικονομικής διαχείρισης, διενεργείται σύμφωνα με τις διατάξεις του β.δ/τος της 17 Μαΐου/15 Ιουνίου 1959, καθώς και τις διατάξεις του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, οι οποίες αφορούν στην οικονομική διοίκηση και το λογιστικό των δήμων, προσαρμοσμένες βεβαίως στα όργανα των κοινωφελών επιχειρήσεων (Πρ. 204/2013 VII Τμήμα). Ως εκ τούτου, σε μια τέτοια περίπτωση, θα πρέπει βεβαίως να εφαρμόζουν αναλογικά και όποιες νεώτερες διατάξεις ρυθμίζουν σχετικά ζητήματα για τους δήμους, όπως αυτές του ν.4555/2018.
Παρεμπιπτόντως, σκόπιμο θα ήταν οι κανονισμοί των επιχειρήσεων να προσαρμόζονται στο κάθε φορά ισχύον θεσμικό πλαίσιο που τις αφορά, ώστε να μην προκύπτουν ζητήματα κατά τη διενέργεια του προληπτικού και κατασταλτικού ελέγχου των δαπανών τους και να συνεχίζεται απρόσκοπτα η ομαλή λειτουργία τους.

Εννοείται ότι ειδικά για το χρηματικό ένταλμα πληρωμής μισθοδοσίας, συντάκτης είναι ο ορισμένος εκκαθαριστής μισθοδοσίας, σύμφωνα με τα ισχύοντα.

Σύμφωνα με την περ. β΄, της παρ. 1 του άρθρου 204 του ν.4555/2018, θα πρέπει να συντρέχουν στα νπδδ, σωρευτικά οι δυο προϋποθέσεις που ορίζει η διάταξη, ήτοι α) να μην έχουν δικό τους διοικητικό προσωπικό και β) η ταμειακή τους υπηρεσία να διεξάγεται από το δήμο που τα έχει συστήσει. Σε αυτή την περίπτωση, οι αρμοδιότητες ανάληψης των υποχρεώσεων, εκκαθάρισης και εντολής των δαπανών ασκούνται από τις αντίστοιχες υπηρεσίες του δήμου και οι σχετικές πράξεις υπογράφονται από τα όργανα που είναι αρμόδια για τις δαπάνες του δήμου. Επισημαίνεται ότι, αναφερόμαστε σε αρμοδιότητες ανάληψης που αφορούν τους υπηρεσιακούς παράγοντες που εμπλέκονται στις διαδικασίες και όχι τον Διατάκτη, που βεβαίως είναι ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του νομικού προσώπου.
Δεδομένου ότι, η διάταξη αναφέρεται στα νπδδ, που δεν έχουν δικό τους διοικητικό προσωπικό και όχι σε αυτά που δεν είναι επαρκώς στελεχωμένα, νοείται ότι και με έναν τουλάχιστο διοικητικό υπάλληλο, δύναται να ασκηθούν κατ’ εξαίρεση οι ως άνω αρμοδιότητες, όπως και στους μικρούς δήμους της περ. α΄ της ίδιας παραγράφου, εφόσον βέβαια η ταμειακή εξυπηρέτηση γίνεται από το δήμο που έχει συστήσει το νομικό πρόσωπο, ώστε να μην τίθεται ζήτημα με τα ασυμβίβαστα.

Όχι. Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 203 του ν.4555/2018, ο δήμαρχος «αποφασίζει για την έγκριση των δαπανών και τη διάθεση όλων των εγγεγραμμένων στον προϋπολογισμό πιστώσεων, συμπεριλαμβανομένων των πιστώσεων που εγγράφονται σε αυτόν με αναμόρφωση, με την έκδοση της σχετικής απόφασης ανάληψης υποχρέωσης.».

Η πάγια προκαταβολή συνιστάται με απόφαση της οικονομικής επιτροπής, από την οποία ορίζεται και ο υπόλογος, όπως προβλέπουν οι διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 173 του ΔΚΚ. Η απόφαση ανάληψης της υποχρέωσης για τη σύσταση της πάγιας προκαταβολής εκδίδεται από το δήμαρχο.
Οι πληρωμές από τη πάγια προκαταβολή διενεργούνται με βάση έγγραφες εντολές του δημάρχου. Κάθε έγγραφη εντολή συνοδεύεται από αντίστοιχη απόφαση ανάληψης υποχρέωσης. Τα δικαιολογητικά των δαπανών υποβάλλονται για έγκριση στην οικονομική επιτροπή και μετά την έκδοση της εγκριτικής απόφασης εκδίδονται αντίστοιχα χρηματικά εντάλματα, για την αναπλήρωση του αναλωθέντος ποσού της πάγιας προκαταβολής.

Οι πιστώσεις που προορίζονται για δαπάνες οδοιπορικών και επιμόρφωσης του προσωπικού, δεν χρήζουν εξειδίκευσης με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου. Όλες οι πτυχές των συγκεκριμένων δαπανών εμπίπτουν στις αρμοδιότητες του δημάρχου ως διατάκτη των πιστώσεων και προϊσταμένου των υπηρεσιών και του προσωπικού.

Οι αποφάσεις διάθεσης πιστώσεων που εκδόθηκαν από το δημοτικό συμβούλιο ή την οικονομική επιτροπή, κατόπιν έναρξης ισχύος του ν.4555/2018, ανακαλούνται είτε από τα όργανα αυτά είτε από το όργανο που είναι κατά το χρόνο της ανάκλησης αρμόδιο για την έκδοσή τους, δηλαδή μετά την 19/07/2018 από το δήμαρχο (άρθρο 21 παρ. 1 ν.2690/1999). Επομένως, η ανατροπή αναλήψεων στο τέλος του έτους 2018 μπορεί να γίνει με απόφαση του δημάρχου, ανεξαρτήτως αν η πίστωση διατέθηκε από συλλογικό όργανο.

Η διαδικασία ανάληψης της υποχρέωσης προηγείται υποχρεωτικά -κατά κανόνα- όλων των άλλων διαδικασιών πραγματοποίησης της δαπάνης. Συνεπώς, σε περίπτωση ανάθεσης νομικών υπηρεσιών σε δικηγόρο, η συμφωνημένη αμοιβή του οποίου καθορίζεται απαραιτήτως με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου (ΕΣ Κλιμ. Ι Τμ. 90/2018, 255/2017, 204/2017), η απόφαση ανάληψης της υποχρέωσης εκδίδεται από το δήμαρχο πριν από την απόφαση του συμβουλίου, λαμβάνοντας αναγκαστικά υπόψη το κατ’ εκτίμηση ύψος δαπάνης.

Η διαδικασία ανάληψης των πολυετών υποχρεώσεων (άρθρο 67 παρ. 3 ν.4270/2014) δεν επηρεάζεται από τις μεταβολές του ν.4555/2018. Η απόφαση εκδίδεται από το δήμαρχο χωρίς να απαιτείται έγκριση κρατικού οργάνου, κοινοποιείται στην εποπτεύουσα αρχή και λαμβάνεται υπ’ όψη κατά τον έλεγχο του προϋπολογισμού καθενός από τα έτη στα οποία εκτείνεται η δαπάνη (άρθρο 67 παρ. 3 ν.4270/2014, όπως ισχύει).

Το δημοτικό συμβούλιο δεν διαθέτει πιστώσεις σε καμία περίπτωση, μπορεί όμως να χρειασθεί να εξειδικεύσει μια πίστωση, εάν αυτή δεν είναι επαρκώς εξειδικευμένη. Ως προς την έννοια της εξειδικευμένης πίστωσης σημειώνονται τα ακόλουθα:
Κατ’ αρχήν, όλες οι πιστώσεις του προϋπολογισμού είναι ειδικευμένες και η εξειδίκευση αυτή επιτυγχάνεται με την ταξινόμησή τους σε καθορισμένους εκ των προτέρων αναλυτικούς κωδικούς αριθμούς (άρθρο 51 παρ. 2 περίπτ. α΄ ν.4270/2014).
Υπάρχουν όμως περιπτώσεις πιστώσεων, για τις οποίες το δημοτικό συμβούλιο δεν έχει εξαντλήσει την αποφασιστική του αρμοδιότητα κατά την έγκριση του προϋπολογισμού και πρέπει πριν από την πραγματοποίηση της δαπάνης να επανέλθει με χωριστή απόφαση, διότι η έκδοση της απόφασης αυτής προβλέπεται από διατάξεις που δεν έχουν καταργηθεί.
Π.χ. για τις δαπάνες της παρ. 3 του άρθρου 158 του ΔΚΚ, ναι μεν το δημοτικό συμβούλιο παύει να ενεργεί ως διατάκτης των σχετικών πιστώσεων (άρθρο 203 παρ. 2 ν.4555/2018), παραμένει όμως η αρμοδιότητά του να αποφασίσει ποιές συγκεκριμένες δράσεις, εκδηλώσεις, εορτές, φιλοξενίες, επιχορηγήσεις κ.λπ. θα λάβουν χώρα και θα χρηματοδοτηθούν από τις πιστώσεις αυτές.
Αντίθετα, οι προμήθειες, οι υπηρεσίες και τα έργα αποτυπώνονται αναλυτικά στον προϋπολογισμό, επομένως για τη διάθεση των πιστώσεων που αφορούν τις συμβάσεις αυτές δεν απαιτείται προηγούμενη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, όπως άλλωστε ορίζεται ρητά στο νόμο (άρθρο 206 παρ. 1 ν.4555/2018).

Εάν ο προϊστάμενος του Τμήματος έχει εξουσιοδοτηθεί να υπογράφει αντί του προϊσταμένου οικονομικών υπηρεσιών και απουσιάζει, τότε -σε περίπτωση που η παρασχεθείσα εξουσιοδότηση δεν καλύπτει και τον εκάστοτε αναπληρωτή του εξουσιοδοτούμενου-, είτε υπογράφει ο ίδιος ο ΠΟΥ, είτε εκδίδει νέα εξουσιοδότηση προς τον αναπληρωτή του προϊσταμένου του Τμήματος. Εάν ο αναπληρωτής είχε την ιδιότητα του συντάκτη και κατά τη διάρκεια της αναπλήρωσης έχει εξουσιοδοτηθεί να υπογράφει με τη νέα του ιδιότητα, θα ασκεί τα καθήκοντα του συντάκτη άλλος υπάλληλος.

Τα καθήκοντα που ανατίθενται στον υπάλληλο, δεν παύουν να ασκούνται όταν αυτός απουσιάζει. Εάν απουσιάζει ο συντάκτης των ενταλμάτων, αναπληρώνεται υποχρεωτικά στα καθήκοντά του από άλλον υπάλληλο, ο οποίος και υπογράφει στη θέση του απόντος, εφόσον βεβαίως υπάρχει διαθέσιμο προσωπικό και δεν τίθεται ζήτημα νομιμότητας περί του ασυμβίβαστου.

Έγγραφη άρνηση υπογραφής προβλέπει η ισχύουσα νομοθεσία μόνο για τον προϊστάμενο οικονομικών υπηρεσιών (άρθρα 26 παρ. 1 ν.4270/2014, 4 παρ. 1γ πδ 80/2016, 22 παρ. 4 β.δ/τος 17/05-15/06/1959, άρθρο 204 παρ. 2 ν.4555/2018).
Εάν ο συντάκτης του χρηματικού εντάλματος διαφωνεί για την έκδοσή του, επειδή θεωρεί ότι υφίστανται λόγοι μη νομιμότητας ή μη κανονικότητας της δαπάνης, οφείλει να διατυπώσει εγγράφως τη διαφωνία του προς τον προϊστάμενό του, όπως ορίζεται στο άρθρο 32 του ν.3584/2007. Η προ της υπογραφής γραπτή διαφωνία του συντάκτη απαλλάσσει αυτόν της ευθύνης (άρθρο 32 παρ. 4 ν.3584/2007), χωρίς να απαιτείται, μετά τη διαφωνία, ειδική εντολή για να προβεί στην έκδοση και υπογραφή του εντάλματος.

Όλα τα πρόσωπα που υπογράφουν τις πράξεις εκκαθάρισης και τα χρηματικά εντάλματα πληρωμής, έχουν -σύμφωνα με την πάγια νομολογία του Ελεγκτικού Συνεδρίου- την ιδιότητα του δημοσίου υπολόγου (άρθρο 150 ν.4270/2014, άρθρο 44 ν.4129/2013) και συνεπώς υπόκεινται σε καταλογισμό, είτε κατέχουν θέση προϊσταμένου είτε όχι. Αυτό συνέβαινε και πριν από τη δημοσίευση του ν.4555/2018, όταν ο συντάκτης -παρ’ όλο που δεν ήταν εκ του νόμου υποχρεωτικό- υπέγραφε τις πράξεις εκκαθάρισης και τα χρηματικά εντάλματα (ΕΣ Κλιμ. Β΄ 91/2011, 427/2010, 334/2010, 226/2010).

Εάν σε κάποιο δήμο ο προϊστάμενος του Τμήματος εκκαθάρισης και εντολής των δαπανών ασχολείται με τη σύνταξη και την έκδοση των πράξεων εκκαθάρισης και των χρηματικών ενταλμάτων, μπορεί να συνυπογράψει ως συντάκτης, δηλαδή με την ιδιότητα υπό την οποία εμπλέκεται στη διαδικασία εκκαθάρισης και εντολής των δαπανών, εφόσον όμως υπάρχει στο δήμο προϊστάμενος οικονομικών υπηρεσιών, ο οποίος έχει διατηρήσει την αρμοδιότητα υπογραφής και δεν την έχει εκχωρήσει στον ανωτέρω προϊστάμενο του Τμήματος.

Με το άρθρο 7 της ΚΥΑ κατάρτισης Π/Υ οικονομικού έτους 2016, στον τύπο του προϋπολογισμού των Περιφερειών προστέθηκε η στήλη: «Προβλέψεις για το κλείσιμο του τρέχοντος έτους (2015)». Η εν λόγω στήλη πρέπει να περιλαμβάνεται και στον πίνακα του Συνοπτικού Προϋπολογισμού της Περιφέρειας. Πιο συγκεκριμένα, στον Πίνακα 1 του Παραρτήματος 2, προστίθεται η εν λόγω στήλη στο (4), ενώ οι στήλες Διαμόρφωση 2015 και Απολογιστικά 2014 αναριθμούνται σε (5) και (6) αντίστοιχα. Με άλλα λόγια, οι στήλες του Πίνακα 1, τόσο για τα Έσοδα, όσο και για τα Έξοδα, διαμορφώνονται ως εξής:

Στην περίπτωση που ο προϋπολογισμός που έχει καταρτιστεί από την οικονομική επιτροπή δεν περιλαμβάνει την εν λόγω στήλη, η οικονομική υπηρεσία του φορέα θα πρέπει να μεριμνήσει για τη διόρθωση της εν λόγω παράλειψης κατά την έγκριση του π/υ 2016 από το Περιφερειακό Συμβούλιο.

Στους κωδικούς των στηλών αυτών καταχωρούνται οι προβλέψεις του φορέα σχετικά με τα εισπραχθέντα έσοδα και τις πληρωθείσες δαπάνες όλης της τρέχουσας χρήσης. Ως εκ τούτου, γίνεται αντιληπτό ότι:
α) οι εκτιμώμενες πληρωθείσες δαπάνες δεν μπορούν να είναι μεγαλύτερες από τα εκτιμώμενα εισπραχθέντα έσοδα (συμπεριλαμβανομένου και του ταμειακού υπολοίπου της προηγούμενης χρήσης). Συνεπώς ισχύει η σχέση:
Σύνολο Εσόδων (0000+1000+2000+3000+4000+5000+6000+7000+8000+9000) + Τ100 Ταμειακό Υπόλοιπο (σύνολο) >= Σύνολο Εξόδων
β) επίσης, τα αναγραφόμενα ποσά εσόδων και εξόδων στις στήλες αυτές δεν μπορούν να είναι μικρότερα από τα απολογιστικά στοιχείων εσόδων και εξόδων εξαμήνου ή επταμήνου (ανάλογα με τον μήνα αναφοράς κατάρτισης του Π/Υ). Συνεπώς ισχύει η σχέση:
Πρόβλεψη για τα Έσοδα ή Έξοδα ανά Κ.Α. >= Έσοδα ή Έξοδα ανά Κ.Α. εξαμήνου ή επταμήνου

2. α) Ταμειακό Υπόλοιπο: Ως πρόβλεψη για το ταμειακό υπόλοιπο, καταχωρείται το ποσό του ταμειακού υπολοίπου που έχει αποτυπωθεί στον ισχύοντα προϋπολογισμό τρέχοντος οικονομικού έτους του φορέα.
β) Αποθεματικό: Από τους συγκεκριμένους ΚΑΕ του προϋπολογισμού δεν είναι δυνατή η ενταλματοποίηση δαπανών. Συνεπώς, τα συγκεκριμένα πεδία πρέπει να είναι ίσα με μηδέν (0).

1. Στους κωδικούς των στηλών αυτών καταχωρούνται οι εκτιμήσεις του φορέα σχετικά με τα εισπραχθέντα έσοδα και τα πληρωθέντα έξοδα όλης της τρέχουσας χρήσης. Ως εκ τούτου, γίνεται αντιληπτό ότι:

α) οι εκτιμώμενες προς πληρωμή δαπάνες δεν μπορούν να είναι μεγαλύτερες από τα εκτιμώμενα προς είσπραξη έσοδα (συμπεριλαμβανομένου και του χρηματικού υπολοίπου της προηγούμενης χρήσης). Συνεπώς ισχύει η σχέση:
Σύνολο σκέλους Εσόδων (0+1+2+3+4+5) >= Σύνολο σκέλους Εξόδων (6+7+8+9)

β) επίσης, τα αναγραφόμενα ποσά εσόδων και εξόδων στις στήλες αυτές δεν μπορούν να είναι μικρότερα από τα απολογιστικά στοιχεία εσόδων και εξόδων εξαμήνου ή επταμήνου (ανάλογα με τον μήνα αναφοράς κατάρτισης του Π/Υ). Συνεπώς ισχύει η σχέση:

Εκτίμηση για Έσοδα ή Έξοδα ανά ΚΑ >= Έσοδα ή Έξοδα ανά ΚΑ εξαμήνου ή επταμήνου

2. α) Χρηματικό Υπόλοιπο: Στο σκέλος των εσόδων ως εκτίμηση ποσού για το χρηματικό υπόλοιπο καταχωρείται το ποσό του χρηματικού υπολοίπου, που έχει αποτυπωθεί στον ισχύοντα προϋπολογισμό τρέχοντος οικονομικού έτους.

β) ΚΑΕ 85 και ΚΑΕ 9: Από τους συγκεκριμένους ΚΑΕ του προϋπολογισμού δεν είναι δυνατή η ενταλματοποίηση δαπανών. Συνεπώς, τα συγκεκριμένα πεδία πρέπει να είναι ίσα με μηδέν (0).

Οι διατάξεις των άρθρων 77 και 78 του ν. 4172/2013 (Α΄167), ;εξακολουθούν να ισχύον για τους δήμους και τις περιφέρειες αντίστοιχα. Ως εκ τούτου η οικονομική επιτροπή του δήμου ή της περιφέρειας έως την 5η Σεπτεμβρίου μεριμνά για την ενσωμάτωση του σχεδίου προϋπολογισμού στην ηλεκτρονική βάση που τηρείται στο Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Aνασυγκρότησης

Προκειμένου οι εκτιμήσεις σχετικά με το ύψος των υποχρεώσεων στις 31.12.2015 και σχετικά με το ύψος των πιστώσεων των ΚΑΕ με διάκριση (02) στον Π/Υ 2016 να είναι ρεαλιστικές κρίνεται σκόπιμη η εφαρμογή της κάτωθι - ή παρόμοιας με αυτή – μεθοδολογίας, η οποία αποτελείται από δύο σκέλη:
• Το σκέλος Α περιγράφει τον τρόπο προσδιορισμού των υποχρεώσεων πλην δανείων που πρέπει να εγγραφούν στους ΚΑΕ με διάκριση (02) του Π/Υ 2016.
• Το σκέλος Β περιγράφει τον τρόπο προσδιορισμού εκκρεμών υποχρεώσεων από μη καταβληθείσες δόσεις δανείων οι οποίες ενδεχομένως έχουν προκύψει ή θα προκύψουν μέχρι το τέλος του 2015.
• Από το άθροισμα των δεδομένων που προκύπτουν από τα σκέλη Α και Β προκύπτει το συνολικό ποσό που πρέπει να εγγραφεί στους ΚΑΕ με διάκριση (02) του Π/Υ 2016.

Α. Προσδιορισμός υποχρεώσεων πλην δανείων οι οποίες πρέπει να εγγραφούν στο σχέδιο Π/Υ του 2016
Α.1. Προσδιορισμός του ύψους των συνολικών υποχρεώσεων πλην δανείων όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί κατά την τελευταία ημέρα του μήνα που προηγείται του μήνα κατάρτισης του σχεδίου του Π/Υ 2016, όπως αυτές προκύπτουν από τα αναφερόμενα στο Π.Δ. 315/99 και μετά από την απαλοιφή των προκαταβολών που έχουν δοθεί σε προμηθευτές για αγαθά και υπηρεσίες που δεν είχαν παραληφθεί (από την περιφέρεια) και τιμολογηθεί (από τον προμηθευτή) κατά την ως άνω ημερομηνία (εφόσον οι ανωτέρω προκαταβολές έχουν καταχωρηθεί στη χρέωση των λογαριασμών της ομάδας 5 του Κλαδικού Λογιστικού Σχεδίου των Δήμων και των Περιφερειών – ΠΔ 315/99).
Α.2. Εκτίμηση σχετικά με το συνολικό ύψος των υποχρεώσεων που θα αναληφθούν κατά την περίοδο από τον μήνα κατάρτισης του Π/Υ 2016 μέχρι και το τέλος του οικονομικού έτους 2015, θεωρώντας ότι το σύνολο των τιμολογίων και των λοιπών ισοδύναμων εγγράφων που θα παραλάβει ο φορέας σε αυτό το διάστημα θα αποτυπωθούν τόσο στο Μητρώο Δεσμεύσεων όσο και στη Γενική Λογιστική.
Α.3. Εκτίμηση σχετικά με τις συνολικές πληρωμές εκτός τοκοχρεολυσίων που εκτιμά ότι θα πραγματοποιήσει ο φορέας κατά την περίοδο από τον μήνα κατάρτισης του Π/Υ 2016 μέχρι και το τέλος του οικονομικού έτους 2015.
Α.4. Η εκτίμηση σχετικά με το ύψος των συνολικών υποχρεώσεων πλην δανείων στις 31.12.2015 προκύπτει από την αφαίρεση των πληρωμών του στοιχείου Α.3 από το άθροισμα των στοιχείων Α.1 και Α.2. Επομένως, ισχύει ότι Α.4 = Α.1 + Α.2 – Α.3.
Α.5. Προσδιορισμός του ύψους των υποχρεώσεων (πλην δανείων) - όπως έχουν υπολογιστεί από το στοιχείο Α.4 - για τις οποίες ο φορέας δεν έχει την υποχρέωση εξόφλησής τους εντός του τρέχοντος οικονομικού έτους, διότι είτε πρόκειται για μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις είτε έχουν ενταχθεί σε καθεστώς ρύθμισης για αποπληρωμή τους σε περισσότερα του ενός έτη. Υπενθυμίζεται ότι για τις ως άνω προσδιορισμένες υποχρεώσεις που μεταφέρονται προς πληρωμή σε προϋπολογισμούς επόμενων οικονομικών ετών, ο φορέας οφείλει να έχει προβεί σε ανάληψη πολυετούς υποχρέωσης σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.
Α.6. Προσδιορισμός του ύψους των μακροπρόθεσμων υποχρεώσεων και των υποχρεώσεων σε καθεστώς ρύθμισης που ο ΟΤΑ θα πρέπει να πληρώσει στο 2016.
Α.7. Το ποσό των υποχρεώσεων πλην δανείων που πρέπει να εγγραφεί στον Π/Υ 2016 στους κωδικούς με διάκριση (02), υπολογίζεται με την προσθήκη του στοιχείου Α.6 στη διαφορά των στοιχείων Α.4 και Α.5. Επομένως, ισχύει ότι Α.7=Α.4-Α.5+Α.6.

Β. Εκκρεμείς Υποχρεώσεις από μη καταβληθείσες δόσεις δανείων
Β.1. Προσδιορισμός του ύψους των εκκρεμών υποχρεώσεων από μη καταβληθείσες δόσεις δανείων κατά την τελευταία ημέρα του μήνα που προηγείται από τον μήνα κατάρτισης του σχεδίου του Π/Υ 2016
Β.2. Προσδιορισμός του συνολικού ύψους των τοκοχρεολυσίων που οφείλει να πληρώσει ο φορέας κατά την περίοδο από τον μήνα κατάρτισης του Π/Υ 2016 μέχρι και το τέλος του οικονομικού έτους 2015.
Β.3. Εκτίμηση σχετικά με τις συνολικές πληρωμές τοκοχρεολυσίων που εκτιμά ότι θα πραγματοποιήσει ο φορέας κατά την περίοδο από τον μήνα κατάρτισης του Π/Υ 2016 μέχρι και το τέλος του οικονομικού έτους 2015.
Β.4. Το ύψος των εκκρεμών υποχρεώσεων από μη καταβληθείσες δανείων στις 31.12.2015 υπολογίζεται από την αφαίρεση των πληρωμών του στοιχείου Β.3 από το άθροισμα των στοιχείων Β.1 και Β.2. Επομένως, ισχύει ότι Β.4 = Β.1 + Β.2 – Β.3.

Γ. Υπολογισμός ποσού που πρέπει να εγγραφεί στον Π/Υ 2016 στους ΚΑΕ με διάκριση (02)
Το συνολικό ύψος των υποχρεώσεων που πρέπει να εγγραφεί στον Π/Υ 2016 στους ΚΑΕ με διάκριση (02), θα προκύψει από το άθροισμα των στοιχείων Α.7 και Β.4.
΄
Παρατίθεται το εξής παράδειγμα:
Έστω ότι η Περιφέρεια καταρτίζει τον Π/Υ 2016 κατά τον μήνα Αύγουστο του 2015. Το συνολικό ποσό που πρέπει να εγγραφεί στον Π/Υ για στους ΚΑΕ με διάκριση (02, υπολογίζεται ως εξής:

Α Υποχρεώσεις πλην δανείων 
(+) Α.1. Ύψος συνολικών υποχρεώσεων κατά την 31.07.2015
(+) Α.2. Εκτιμώμενη δεδουλευμένη δαπάνη (τιμολόγια, μισθοδοσία, δικαστικές αποφάσεις κλπ) περιόδου 01.08.2015 - 31.12.2015
(-) Α.3. Εκτιμώμενες πληρωμές πλην τοκοχρεολυσίων περιόδου 01.08.2015 - 31.12.2015
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(=) Α.4. Εκτιμώμενο ύψος υποχρεώσεων εκτός δανείων στις 31.12.2015
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(-) Α.5. Ύψος μακροπρόθεσμων υποχρεώσεων ή σε καθεστώς ρύθμισης στις 31.12.2015
(+) Α.6. Ύψος μακροπρόθεσμων υποχρεώσεων ή σε καθεστώς ρύθμισης στις 31.12.2015 το οποίο πρέπει να πληρωθεί εντός του 2016
(=) Α.7. Ποσό υποχρεώσεων εκτός δανείων το οποίο πρέπει να εγγραφεί στον Π/Υ 2016 στον ΚΑΕ 81 

Β. Εκκρεμείς Υποχρεώσεις από μη καταβληθείσες δόσεις δανείων 
(+) Β.1. Ύψος εκκρεμών υποχρεώσεων από μη καταβληθείσες δόσεις δανείων κατά την 31.07.2015
(+) Β.2. Ύψος τοκοχρεολυσίων περιόδου 01.08.2015 - 31.12.2015
(-) Β.3. Εκτιμώμενες πληρωμές τοκοχρεολυσίων περιόδου 01.08.2015 - 31.12.2015
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(=) Β.4. Εκτιμώμενο ύψος εκκρεμών υποχρεώσεων από μη καταβληθείσες δόσεις δανείων στις 31.12.2015
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Γ . Υπολογισμός ποσού που πρέπει να εγγραφεί στον Π/Υ 2016 στους ΚΑΕ με διάκριση (02)
(+) Α.4. Εκτιμώμενο ύψος υποχρεώσεων εκτός δανείων στις 31.12.2015
(+) Β.4. Εκτιμώμενο ύψος εκκρεμών υποχρεώσεων από μη καταβληθείσες δόσεις δανείων στις 31.12.2015
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(=) Γ. Συνολικό ύψος υποχρεώσεων που πρέπει να εγγραφεί στον Π/Υ 2016 για τους ΚΑΕ 02 

Τέλος επισημαίνεται ότι στην περίπτωση κατά την οποία το ημερολόγιο του γενικού καθολικού του τρέχοντος έτους δεν είναι πλήρως ενημερωμένο, είναι δυνατή η εφαρμογή της ανωτέρω μεθοδολογίας με βάση τα υπόλοιπα της 31.12.2014 και εκτιμήσεις σχετικά με την ανάληψη υποχρεώσεων (δεδουλευμένη δαπάνη) και τις πληρωμές για το σύνολο του 2015.